Phụ nữ mù chữ - khó khăn kép

Thực tế tại một số tỉnh Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ cho thấy phụ nữ mù chữ phần lớn là người cao tuổi, ngại đi học; nhiều người hoàn cảnh khó khăn, lại là lao động chính, không có thời gian học tập.

Rất nhiều chị em không những “mù" chữ mà còn “mù” cả tiếng phổ thông. Riêng ở Hà Giang có 28.000 phụ nữ (trong đó có trẻ em gái) “mù” chữ và 18.000 phụ nữ “mù” tiếng phổ thông. Ghi nhận chung từ những chị em này cho thấy hầu hết đều bị động, khó hòa nhập với cuộc sống, thể hiện từ những sinh hoạt đơn giản nhất như không biết tính toán khi đi chợ, khi xem ti vi không hiểu được nội dung, không nắm bắt được thông tin qua sách báo. Đặc biệt, trong giao tiếp với chính quyền, hoặc làm thủ tục giấy tờ... thì cán bộ phải mất nhiều thời gian giải thích để hiểu rồi mới điểm chỉ.

Sở dĩ tỷ lệ phụ nữ tái mù chữ vùng DTTS vẫn còn cao chủ yếu là do quá trình giáo dục sau khi biết chữ ở nhiều địa phương còn mang tính hình thức, chưa hiệu quả. Hầu hết các địa phương chỉ mở các lớp xoá mù chữ với thời gian ngắn từ 2-3 tháng. Với một số người tuổi đã cao, khả năng tiếp nhận hạn chế, lại không được thực hành thường xuyên thì việc nhanh chóng quên con chữ là điều dễ hiểu.  

Bên cạnh đó, do quan niệm con gái không cần học nhiều, gia đình nghèo (nếu phải lựa chọn thường ưu tiên con trai đi học, trẻ em gái ở nhà làm việc gia đình) nên tỷ lệ biết chữ của nữ DTTS rất thấp. Việc này hiển nhiên dẫn đến nhận thức và năng lực tham gia các hoạt động xã hội của phụ nữ DTTS hạn chế.

Xóa mù chữ cần gắn liền với nhu cầu người học

Từ nhiều năm nay, công tác vận động xoá mù chữ cho phụ nữ và trẻ em gái được đưa vào chương trình phối hợp giữa Hội phụ nữ với Bộ Giáo dục và Đào tạo về “Công tác xoá mù chữ và hạn chế trẻ em bỏ học”; chương trình “Xoá mù chữ - phổ cập giáo dục tiểu học cho cán bộ Hội phụ nữ cơ sở, góp phần xây dựng xã hội học tập”.

 Hội phụ nữ các cấp phối hợp chặt chẽ với các nhà trường thông qua già làng, trưởng bản, người có uy tín trong dòng họ để vận động xóa bỏ các quan niệm lạc hậu như trọng nam khinh nữ, phụ nữ chỉ cần biết sinh con, dệt vải, đi nương, không cần biết chữ...

Từ mô hình chỉ đạo điểm "Phụ nữ dân tộc thiểu số học chữ và nói tiếng phổ thông" tại xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ năm 2012, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Giang đã triển khai cuộc vận động đến các cấp Hội toàn tỉnh, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bà Nguyễn Thị Kiều Yên, Phó chủ tịch thường trực Hội Phụ nữ tỉnh Hà Giang, cho biết: Hội đã triển khai 2 giai đoạn, giai đoạn 1 là học nói tiếng phổ thông, giai đoạn 2 là học chữ phổ thông. Hội đã vận động người thân trong gia đình biết chữ dạy cho phụ nữ tại gia đình với phương châm "người biết nhiều dạy cho người biết ít". Hội thành lập nhóm chị em nòng cốt, nhóm cặp mẹ con, nhóm học qua sinh hoạt câu lạc bộ, nhóm học qua sinh hoạt chi, tổ hội và nhóm tự học.

Một số địa phương như Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Hà Tĩnh, Ninh Thuận, Trà Vinh, và Sóc Trăng còn ban hành Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ cho phụ nữ, trẻ em gái học chương trình xóa mù chữ và giáo dục sau khi biết chữ là 10.000đồng/người/buổi; Hhỗ trợ tối đa cho mỗi học viên 1.500.000 đồng; học chương trình giáo dục sau khi biết chữ là 1.080.000 đồng.

Quyết định 1557 của Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đến năm 2020, cả nước chỉ còn dưới 20% và đến năm 2025 còn dưới 10% nữ giới người dân tộc thiểu số không biết đọc, biết viết tiếng phổ thông. Thời gian gần đây, nhiều tỉnh thành vùng cao đã tổ chức thành công các lớp học xóa mù chữ cho phụ nữ DTTS. Hiệu quả từ những lớp học như thế này cho thấy, nhu cầu học chữ của phụ nữ và trẻ em gái chưa có điều kiện đi học còn nhiều và rất cần được đáp ứng.

Thu Hòa/VOV4