Thấu hiểu để sẻ chia và kiên trì dạy dỗ, đó là cách mà chị Nguyễn Thị Hoà cùng các giáo viên ở Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hoà nhập Minh Tâm, TP Sơn La đồng hành với những em nhỏ không may bị tự kỷ, khuyết tật nơi đây.

Từng học ngành Công tác xã hội ở Đại học Sư phạm Vinh, có cơ duyên được vào làm trong trung tâm dạy trẻ chuyên biệt tại Nghệ An, luôn trăn trở với cuộc sống của những đứa trẻ không thể hoà nhập với bạn bè cùng trang lứa, chị Nguyễn Thị Hoà ấp ủ ước mong được làm người mẹ thứ hai của các con.

Năm 2016, khi rời quê hương Nghệ An lên miền núi Sơn La, chị Nguyễn Thị Hoà nhận trẻ về nhà dạy và theo trò đến các trường mầm non để hỗ trợ hoà nhập cho các con. Cho đến cuối năm 2017, nhiều bạn nhỏ đã tiến bộ, phụ huynh truyền tai nhau nên số lượng học sinh ngày càng đông, chị quyết định thành lập trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập để trở thành ngôi nhà chung cho những em nhỏ nơi đây.

Chị Hoà nhớ lại: "Mình vẫn biết ơn vì đã được đi theo nghề giáo dục đặc biệt này. Các con thiệt thòi hơn so với những em bé bình thường ở chỗ là các con khó khăn về vận động, khó khăn về nhận thức, giao tiếp... Khi có con được can thiệp thành công, thì bố mẹ vẫn trao đổi lại với các cô ở trung tâm rằng các cô những như người mẹ thứ hai sinh ra con, bố mẹ sinh ra con hình hài, nhưng thấy các con không được như bạn bè thì bố mẹ rất buồn và tuyệt vọng. Nhưng khi can thiệp thành công cho một em bé thì niềm hạnh phúc của gia đình vỡ oà như khi gia đình đón chào em bé..."

Có những tiết học chỉ 1 cô – 1 trò, đông hơn thì 5 – 7 bạn/ lớp, nhưng mỗi bạn một giáo án riêng, một cách chăm sóc riêng... Học trò đến với lớp chủ yếu bị tăng động giảm chú ý, chậm nói, rối loạn cảm xúc; nặng hơn thì tự kỉ, chậm phát triển ngôn ngữ, nhận thức... Có những trẻ vừa học phổ thông, vừa giáo dục can thiệp, nhưng cũng có trẻ chỉ theo học các cô ở trung tâm. Bởi vậy, giáo viên đồng hành không chỉ cần chuyên môn mà còn phải hết sức kiên trì, tâm huyết.

Cô giáo Bùi Thị Minh Hướng, Tốt nghiệp khoa Văn, Trường Đại học Tây Bắc, công tác tại Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Minh Tâm từ năm 2019. Nay cô Hướng vừa làm việc, vừa tiếp tục học cao học chuyên ngành Giáo dục đặc biệt, với mong muốn góp một phần nhỏ bé để đồng hành với những học sinh đặc biệt của mình. 

Cô Hướng chia sẻ: "Công việc của tôi xuất phát từ tình yêu thương với trẻ. Trong quá trình làm việc, mỗi bé là một nguồn động lực đối với tôi, để tôi cố gắng hằng ngày. Và khi nhìn thấy sự tiến bộ của các con dù là nhỏ, cũng là nguồn động lực to lớn để tôi cố gắng hơn, giúp con sớm được hòa nhập."

Tình yêu thương của cô Hướng cũng như các giáo viên ở trung tâm đã giúp các em nhỏ trong ngôi nhà chung dần biết nói, biết cười, biết sẻ chia... Như câu chuyện của Hà Cầm Tuấn Anh, sinh năm 2011, ở TP Sơn La được phát hiện bị chậm phát triển ngôn ngữ và nhận thức từ khi mới 15 tháng tuổi.

Chị Hà Mai Thiện, mẹ của Tuấn Anh chia sẻ, gia đình đã trải qua nhiều năm tháng vất vả ngược xuôi đưa con về Bệnh viện nhi Trung ương và các cơ sở giáo dục hoà nhập ở Hà Nội để giáo dục can thiệp; nhưng điều kiện gia đình khiến chị không thể nghỉ việc đưa con đi điều trị xa nhà, và khi cho con đi học đúng độ tuổi, con lại không thể theo kịp bạn bè cùng trang lứa. Gia đình rất buồn và lo lắng, cho đến khi Tuấn Anh 5 tuổi và gặp được những người mẹ thứ hai...

Chị Thiện xúc động, kể: "Biết nói câu con chào bố mẹ... là điều đầu tiên con làm được chỉ sau 1 tuần can thiệp. Sau đấy mình gửi con vừa đi học phổ thông, vừa can thiệp ở trung tâm. Đến nay con đã biết tự lo cho bản thân, vệ sinh, ăn uống, hỗ trợ bố mẹ làm việc nhà... Tôi cảm thấy rất may mắn khi được sự hỗ trợ của các cô, cảm ơn đã giúp cháu được như ngày hôm nay."

Câu chuyện của Tuấn Anh chỉ là một trong số gần 1.000 trẻ tự kỷ tiến bộ và hoà nhập với cộng đồng từ ngôi nhà chung này. Hiện nay các giáo viên của trung tâm vẫn đang tiếp tục đồng hành hỗ trợ can thiệp cho hơn 60 học sinh, chủ yếu là con em đồng bào dân tộc thiểu số ở TP Sơn La và các huyện Thuận Châu, Sốp Cộp, Sông Mã, Mai Sơn, Mường La…

Vùng cao biên giới Sơn La cách xa thủ đô, địa hình đồi núi hiểm trở đi lại rất vất vả; nhiều gia đình không có điều kiện vì kinh tế chỉ dựa vào mảnh nương cằn cỗi... trong khi đó chi phí học tập giáo dục hoà nhập lâu dài không nhỏ, nhiều em không có cơ hội để được hỗ trợ can thiệp. Thương trò, các giáo viên ở Trung tâm lại bỏ tiền túi để hỗ trợ học sinh, nhất là với các em mồ côi, bệnh nặng, hộ nghèo... sẽ được miễn học phí hoặc chỉ thu vài trăm ngàn để phụ huynh có trách nhiệm với con.

Dẫu vẫn biết là hành trình dài và còn nhiều khó khăn, nhưng trong vòng tay của gia đình và sự đồng hành của những giáo viên trong môi trường giáo dục đặc biệt, những đứa trẻ đã, đang và sẽ lớn lên, trưởng thành, có ước mơ và chạm tới ước mơ./.