Theo tiến sỹ Bùi Ngọc Quang, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, khi đứa trẻ sinh ra, người ta quan niệm nó chỉ là sinh linh, chưa phải là con người của cộng đồng:  "Muốn là người của cộng đồng thì đứa bé phải tiếp thu truyền thống văn hóa của cộng đồng. Người ta làm một cái lễ là lễ thổi tai. Lễ này do gia đình đứng ra tổ chức. Chủ lễ có thể là ông hoặc bố đứa bé, cũng có thể họ mời những người có uy tín như thầy cúng hay già làng đứng ra làm công việc này".

Người Brâu tổ chức một nghi thức tâm linh.  Ảnh: baomoi.com

Sau khi chọn được ngày tốt, gia đình sẽ làm lễ thổi tai cho đứa trẻ. Rượu cần và gà là những lễ vật không thể thiếu. Người chủ lễ sẽ cúng mời Giàng xuống uống rượu để chứng giám, rồi mời những người tham dự cùng uống. Nếu rượu ngon thì coi như công việc này đã được Giàng đồng ý.

TS Quang cho biết: "Người chủ lễ sẽ nói vào tai đứa bé những lời nhỏ nhẹ, dặn con cháu từ nay biết vâng lời cha mẹ, chăm ngoan. Tức là giao nhiệm vụ, tâm sự với đứa bé về việc có mặt của nó trong cộng đồng này và trách nhiệm của nó với gia đình và cộng đồng như thế nào; tương lai, đứa bé sẽ phải làm gì xứng đáng với gia đình, cộng đồng; làm những điều tốt, tránh những điều xấu... Thổi vào tai nó những điều tốt đẹp nhất, những chuẩn mực đạo đức, văn hóa của cộng đồng để đứa trẻ tiếp thu mang tính ý niệm".

Người chủ lễ là người “thổi” đầu tiên, sau đó các thành viên trong gia đình, anh em, bạn bè cùng nhau thực hiện. Họ tin rằng có Giàng chứng giám, những điều tốt đẹp đó đã lọt vào tai đứa bé và đứa bé được trao truyền toàn bộ ý niệm về việc nó là thành viên của cộng đồng này, lớn lên nó sẽ làm được những điều như thế.

Cha mẹ, gia đình và bà con trong làng đều mong muốn đứa trẻ, nếu là con trai, thì luôn mạnh mẽ, biết cầm rìu cầm cuốc để gieo trồng, cầm giáo để bảo vệ làn; nếu là nữ lớn lên sẽ xinh đẹp, biết quay sợi, dệt vải, chăm chỉ bếp núc.

Nghi thức diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, nhưng những câu chuyện xoay quanh đứa trẻ cứ diễn ra cho đến khi nào rượu và đồ ăn đã vơi.

Việt Phú/VOV4