Ki pah hu ngak meng take di kabao tano praong – anek athur jaik taphia saong manuac urang raidiuk, bruk ngak saong hatai duh po di rahra. Dalam sap Randaiy baoh panuac “ki” ieu lac “sừng” tui sap Viet, pah ieu lac pah tui sap Viet. Urang yuk ki pah khin salih yava ye brei pandar tangin ieu piah papeik saong peih akaok haluek, pandar palak tangin hanuk pah tame pabah praong, ngak jeng sap yava danei atah.

Piah ngak tabiak sa baoh ki pah, urang Randaiy brei tapa sa jalan ngak tani tanat saong tantu, brei ka hu ilamo thau ka ndap nda saong ilamo caik rai. Dom urang nan ruah dom take kabao praong, kajap khang, oh tanrac kalah atau pacah, blaoh hadei di nan brei pahacih sa-at tani tanat, mbaoh gilaong praong dalam saong ngak jeng thaik thaot. Urang ngak angan Aê H’Nhăm, daok di mbon palei Sut Mđưng, xa Cư̆ Suê, huyen Čư̆ M’Gar, tinh Dak Lak brei thau, banah ngak jeng sap yava ki pah lac bruk pagam dalah menuk meng kreim atau kayau di banah pabah yuk. Sa baoh ki pah tani tanat oh lac tok gheih ka thaik thaot blaoh daok danei hu sap yava di ceik glai, di yang mebang.

“Meng tuk dahlak hulin daok sit, dahlak hulin mboh dom ong, mek sa huet agha phun glai ngak pabah yuk, dalah di ki pah ngak meng kreim, hu pambuak take kabao meng raling dalko. Meng kal ki pah tok hu yuk angaok apuh, di dalam mbon palei njauk pakauk. Urak ini brei kham merat pato veik ka dom anek kamuan dalam palei bhap bini di drei yau ye ki pah.”

Oh sameng yau ragam kong caing, jeng oh tagok trun yau sap talak, min ki pah hu sap yava catang cadu bindi mayai gheih ghang di nyu, danei yava, ba tui yava di taneh riya, di phun, di angin… pambak khang di labik ceik glai, yava sap gam gireih, gam siam gheih, gam jaik taphia langik ceik glai.

Dalam tuk paling lamein gireih, ki pah hu maong yau ye panuac ndom meyai saong yang mebang, sap ndom likau bruk sron mbon salamat, prein yava saong patuah jamo ka lamein saong bhap bini. Sap ki pah daok lac yau ye sa ragam ieu pataom rahra bhum palei, sap brei thau lac hu tuai damuai, ka tal bruk kakei kan kandah di dalam glai ram, taong abih hu tapa yava sap karei nan. Urang nghe nhan hu angan Ama Đam, mbon palei Sut Mđưng, xa Čư̆ Suê, huyen Čư̆ M’Gar, tinh Dak Lak kan brei thau veik.

“Dahlak hulin pang dom ong khan gilac, meng kal urang Randaiy yuk ki pah dalam dom harei yang mabang. Yang ka sa ieu lac di dalam adat padhi urang kaya meda abih di mbon palei hu padang adat sik kabao, plang lahik tuk umo 70 thun tagok. Yang ka dua ieu lac urang hu ngak adat paling mbang huak bilan meng kabao saong hu ngak meng kik kapan atah. Tuk ngak adat raok kpan ye brei yuk ki pah khan brei thau ka mikva, pathau khan hatai bui sambai ka bol bhap rahra.”

Raidiuk ndo thi hoa, labik caik ka sap ki pah gireih jeng takik jang. Saong dom urang ma-in yuk nyu dak harei dak daok takik, bruk ngak ki pah di urang bangsa Randaiy daok anak bruk mbuan si kurang lahik.

Ngak yau habar piah khik ramik ki pah – ini ieu lac sa bruk daok ralo duh hatai di dom urang daok di mbon palei urang bangsa Randaiy. Pato bruk ngak ki pah oh lac khik ramik sa janih ragu ragam, blaoh nyu daok ieu lac daok khik ramik sa banah sajarah, sa adat cambat, sa janih ilamo praong, piah dom asal kadha di mbon palei, ka raidiuk di urang bangsa Randaiy miat miat hu khan tapa yava ragam gheih ghang di sap kipah./.