Lâng năc g’luh đoọng zư lêy lâng pa dưr đợ râu đhr’niêng bh’rợ chr’năp liêm văn hoá chr’năp âng đhanuôr, bhrợ râu chr’năp lalay đoọng ha ngành du lịch coh vel đông

Crêê bêl t’ngay 10/3 âm lịch, bhiệc bhan Then Kin Phang âng đhanuôr Thái bhoọc coh Khổng Lào - Mường So, chr’hoong Phong Thổ, tỉnh Lai Châu năc vêy ta bhrợ. Bêl đâu năc xoọc bêl plêệng k’tiêc tr’xăl, plêệng k’tiêc têêm ngăn, liêm glặp đoọng lêy bhrợ ha rêê đhuôch, lâh mơ năc choh ha roo - bh’rợ chr’năp âng manưih Thái. Bhiệc bhan ta bhrợ lâng cr’noọ bh’rợ zươc đoọng mưy hân noo bơơn bhrợ bâc, pr’loọng đông ma mung k’rơ lâng đhanuôr ta luôn ặt têêm ngăn.

T’cooh Điêu Văn Thuyển, Nghệ nhân dân gian ưu tú coh chr’hoong Phong Thổ đoọng năl, ting cơnh cr’noọ bh’rợ âng manưih Thái, Then năc plêệng, năc râu a’bhô dang zư lêy, cha groong đoọng lâng đơơng chô râu pr’đoọng pr’đhooi ha coon manưih. Bêl g’luh bhiệc bhan, đhanuôr Thái bhoọc bhrợ zâp j’niêng bh’rợ bhuôih Then, zươc đăh a’bhô dang lêy đoọng c’rơ, cr’van lâng têêm ngăn ha đhanuôr. Zâp j’niêng bh’rợ bhuôih caih buôn bhrợ đhị đông bhuôih Then lâng zâp apêê trưởng vel đh’rưah lâng apêê bâc ngai chăp coh đhanuôr ting pâh:

“Đhr’niêng bh’rợ Then Kin Pang nâu ơy vaih tơợ đenh lâng nâu đoo năc bh’rợ âng zâp apêê lêy bhuôih đoọng ha plêệng k’tiêc đoọng mưy c’moo t’mêê đhanuôr têêm ngăn, k’bhộ k’van. Ooy bhiệc bhan nâu đoọng pa dưr dal c’năl bh’rợ ha đhanuôr, đoọng đhanuôr năl đăh văn hoá dân gian phi vật thể âng đhanuôr Thái năc đoo chr’năp pr’hay lâng lêy pa zưm têy zư pa liêm”.

Đhr’niêng bh’rợ Then Kin Pang k’tiêc Khổng Lào c’moo đâu ta bhrợ coh cấp tỉnh, pa zêng zâp j’niêng bh’rợ cơnh bhuôih caih, múa hát lâng zâp bh’rợ chi ơh pa zưm lâng đợ pr’hoọm chr’năp văn hoá Thái. A’pươih lêy bhuôih bhrợ Then vêy ra văng đợc liêm zâp pr’đươi pr’dua cơnh buah, lêệ a’ọc, a’vị hor, p’lêê p’coo lâng zâp râu pr’đươi pr’dua chr’năp lơơng. Đhanuôr lêy âng đơơng đoọng ha bhô dang lâng bhrợ p’căh râu chăp nher âng manưih Thái lâng đợ râu âng plêệng k’tiêc cher đoọng.

Lâh đhị đhr’niêng n’đăh a’bhô dang, bhrợ đhr’niêng bh’rợ Then Kin Pang dzợ năc g’luh đoọng đhanuôr Thái bhoọc tr’lưm tr’lêy, ặt chi ơh đh’rưah lâng ting pâh bhrợ zâp râu chr’ơh bh’lêê bh’la cơnh đánh cù, tr’glụ, múa sạp, múa xoè lâng zâp râu chr’ơh pr’hay coh đac... Đợ bh’rợ nâu căh mưy bhrợ râu bhui har, đoàn kết năc dzợ g’luh đoọng lang p’niên manưih Thái lâng ta mooi năl liêm ghit lâh mơ râu liêm chr’năp âng acoon coh Thái coh Lai Châu moon lalay, zâp tỉnh Tây Bắc moon zr’nưm.

Anoo Trần Văn Kiểm, ta mooi tươc tơợ thủ đô Hà Nội đoọng năl:

“Đhanuôr zâp đăh lêy chô coh đâu, lâh mơ năc đhanuôr Thái bhoọc lâng đợ apêê pân đil Thái coh đâu liêm bhlâng, zêng ặt pa zưm đh’rưah bêl t’ngay bhiệc bhan. Acu chăp lêy bhlâng bêl đhanuôr lâng ta mooi zêng chô bhuôih đhị đông Then; zâp ngai zêng lêy zươc nhăn đoọng mưy c’moo ma mung k’rơ, têêm ngăn, ha roo a’bhoo chặt vaih bâc. Lâh mơ, zâp ngai dzợ bơơn lêy apêê pra a’cọ, bơơn a’xiu lâng chi ơh zâp râu chr’ơh bh’lêê bh’la pr’hay bhlâng”.

Ting cơnh pr’căn Mai Thị Hồng Sim, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Phong Thổ, tỉnh Lai Châu: bhiệc bhan Then Kin Pang ơy chrooi pa xoọng ooy bhiệc pa dưr pa xơc du lịch vel bhươl. Ta mooi chô ooy Phong Thổ căh mưy bơơn lêy râu liêm pr’hay âng plêệng k’tiêc coh đâu, năc dzợ bơơn lêy đợ văn hoá chr’năp pr’hay âng đhanuôr zâp acoon coh, lâh mơ năc acoon coh Thái bhoọc ooy bhiệc bhan Then Kin Pang:

“Mưy ooy đợ bh’rợ chr’năp pr’hay đhị bhiệc bhan nâu năc đoo chếh đác đơơng chô bâc râu pr’đoọng pr’đhooi, c’rơ, têêm ngăn ha đhanuôr lâng ta mooi pâh lêy chi ơh đhị bhiệc bhan. C’moo đâu đhanuôr lâng ta mooi chô lêy bhiệc bhan nâu bâc lâh. Nâu đoo p’căh ghit bhiệc bhan nâu vêy bhrợ đoọng ha zâp ngai lêy râu liêm ta nih, chăp nhêr ta mooi âng manưih Phong Thổ moon lalay, cung cơnh tỉnh Lai Châu moon zr’nưm”.

Ooy zâp j’niêng bh’rợ bhuôih caih, đợ pr’hát Then lâng zâp bh’rợ chr’ơh zr’nưm, bhiệc bhan Then Kin Pang ơy bhrợ pa zưm zâp lang, zư lêy lâng pa dưr đợ râu chr’năp liêm đăh văn hoá ty ahay âng acoon coh. Đhị pr’ăt tr’mung t’mêê xoọc đâu vêy bâc râu tr’xăl, bhiệc bhan nâu dzợ zư đợc, chrooi pa xoọng bhrợ pa dưr liêm lâh mơ ooy bha nọ văn hoá zâp acoon coh Việt Nam./.

THEN KIN PANG - LỄ HỘI VĂN HÓA ĐẶC SẮC CỦA NGƯỜI THÁI TRẮNG LAI CHÂU                                                

Then Kin Pang là lễ hội văn hóa truyền thống của đồng bào Thái trắng ở Lai Châu. Đây là dịp để người dân thể hiện niềm tin, khát vọng về mùa màng bội thu, sự bình yên trong cuộc sống. Đồng thời là dịp để giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng, tạo điểm nhấn cho ngành du lịch địa phương

Đúng ngày 10/3 âm lịch, chính hội Then Kin Pang của đồng bào Thái trắng xứ Khổng Lào – Mường So, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu diễn ra. Đây là thời điểm đất trời giao hòa, khí hậu ấm áp, phù hợp với các hoạt động nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa - nghề nông quan trọng của người Thái. Lễ hội được tổ chức với mục đích cầu cho mùa màng bội thu, gia đình khỏe mạnh và cộng đồng luôn bình yên.

Ông Điêu Văn Thuyển, Nghệ nhân dân gian ưu tú ở huyện Phong Thổ cho biết, theo quan niệm của người Thái, Then là Trời, là đấng thần linh vô hình, bảo vệ, che chở và mang lại sự may mắn cho con người. Vào dịp lễ hội, đồng bào Thái trắng tổ chức các nghi thức cúng Then, cầu cho thần linh mang đến sức khỏe, tài lộc và bình an cho cộng đồng. Các nghi thức cúng tế thường được tổ chức tại nhà thờ Then với sự tham gia của các trưởng bản và những người có uy tín trong cộng đồng.

 “Lễ hội Then Kin Pang này có từ xa xưa rồi và đây là lễ hội của các dòng thầy cúng làm lễ để tạ ơn trời đất cho một năm mới để muôn dân ấm no, hạnh phúc. Thông qua lễ hội này nhằm nâng tầm kiến thức cho nhân dân, để bà con biết được về văn hóa dân gian phi vật thể của dân tộc Thái mình là rất đặc sắc, đa dạng và cần phải chung tay để giữ gìn”.

Lễ hội Then Kin Pang xứ Khổng Lào năm nay được tổ chức với quy mô cấp tỉnh, bao gồm các nghi thức như cúng tế, múa hát và các hoạt động vui chơi cộng đồng gắn với bản sắc văn hóa Thái. Mâm cúng dâng Then được chuẩn bị đầy đủ lễ vật, như rượu, thịt lợn, cơm lam, hoa quả và các vật phẩm đặc trưng khác. Đồng bào dâng lễ là để tạ ơn thần linh; đồng thời thể hiện sự kính trọng của người Thái đối với những gì thiên nhiên đã ban tặng.

Bên cạnh nghi thức tín ngưỡng, lễ hội Then Kin Pang còn là dịp để cộng đồng Thái trắng gặp gỡ, giao lưu và tham gia các trò chơi dân gian như đánh cù, kéo co, múa sạp, múa xòe và các hoạt động sông nước… Những hoạt động này không chỉ mang lại niềm vui, sự đoàn kết mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ người Thái và du khách hiểu hơn về giá trị truyền thống của dân tộc Thái ở Lai Châu nói riêng, các tỉnh Tây Bắc nói chung.

Anh Trần Văn Kiểm, du khách đến từ thủ đô Hà Nội cho biết:

 “Bà con các nơi nô nức đổ về đây, nhất là đồng bào Thái trắng và những cô gái Thái ở đây rất là đẹp, tất cả đều hòa trong không khí tưng bừng của ngày lễ hội. Tôi ấn tượng nhất đó là tất cả bà con và du khách đều trở về chiêm bái tại nhà Then; mọi người đều chắp tay để cầu nguyện cho một năm có được sức khỏe, bình an, mùa màng tốt tươi. Ngoài ra mọi người còn được xem trích đoạn gội đầu, bắt cá suối và hòa trong các trò chơi dân gian, mang lại những ấn tượng rất đặc biệt”.

Theo bà Mai Thị Hồng Sim, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu: Lễ hội Then Kin Pang đã góp phần vào việc phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương. Du khách đến với Phong Thổ không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vỹ, mà còn được trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của cộng đồng các dân tộc, nhất là dân tộc Thái trắng thông qua lễ hội Then Kin Pang. 

 “Một trong những hoạt động rất là đặc trưng tại lễ hội đó chính là té nước. Với ý nghĩa là té nước mang lại điều may mắn, sức khỏe, bình an cho nhân dân và du khách đến trải nghiệm tại lễ hội. Năm nay bà con nhân dân và du khách đến trải nghiệm lễ hội nhiều hơn. Điều đó khẳng định lễ hội đã đem lại hình ảnh thân thiện, mến khách của con người Phong Thổ nói riêng, cũng như tỉnh Lai Châu nói chung”.

Thông qua các nghi thức cúng tế, những bài hát Then và các hoạt động cộng đồng, lễ hội Then Kin Pang đã giúp gắn kết các thế hệ, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Trong nhịp sống mới nhiều đổi thay, Lễ hội này vẫn còn nguyên sức sống, qua đó góp phần tô đẹp thêm nét đẹp vĩnh cửu của vườn hoa văn hóa các dân tộc Việt Nam./.