Sa harei akaok thun bahrau tui saka urang bangsa Cam 2025, khaol dahlak nao tal palei Baoh Dana thôn Chất Thường, xã Phước Hậu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận piah gaok ong Quảng Văn Đại. Ong daok dalam sang saong anek kamei taluac angaok sa mblang taneh hu angan iew lac Láng Ngài, daok atah palei jaik sa mbaik cây số tui gah Barak.

Dalam baoh sang sit hu tu tgaraong apuk piah khik yaok rituh baoh tapuk biak hu yaom saong sa baoh kapal kayau ngan haong sa baoh jammariak compute klak daong ka ong cih vak, khik ramik harak gar labaih 40 thun roh duah ilamo Cam.

Ong Quảng Văn Đại brei thau, menek tabiak saong prong tagok di dalam baoh sang hu ilamu roh duah ilamo Cam, ong tui khik hu rilo baoh tapuk Cam meng kan mukkei caik mai kayua urang ame angan Quảng Tỵ roh duah saong pataom khik. Hadei di tuk bac tamat blaoh phổ thông, ong hu palih ruah nao bac ngak gru pato pakat tiểu học mai dang pato di palei Cam daok di Baoh Bini Hoài Trung, xã Phước Thái, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Meng nan, ong pambuak pagam haong bruk khik iek anek saih bangsa gam bac gam daok di dom sang bac trung học.

Hadei di tuk taneh aia tame sa baoh nagar, ong gilac mai puk palei pataom pren tame brei ka bruk roh duah adat cambat, tanarakun dalam hatai jia di urang Cam Ahier, Cam Awal. Tok sa sruh radaih juak “cà tàng” klak saong sa kadung teik caik dom blah khan ao klak, ong nao grauk 22 palei Cam di dalam tỉnh Ninh Thuận. Labik halei hu bhap bani Cam diuk rai jeng hu inem takai di ong Quảng Văn Đại.

Tame bilan Katê, Ramưwan, Rija Nưgar, Lễ tagok chức, adat tak kubao, ndam metai… nan lac ong rami ramik khan ao tagok jalan juak radaih cagar jaluan nao tal dom palei Cam piah mong iek, cih vak tani tanat yaok adat cambat dalam bruk ngak adat cambat, ndam metai.

Kuhria ta-eng binah ngak adat, ong pataom yaok dalam bhap bani Cam hu labaih 200 adat cambat. Dalam nan hu adat praong brei mboh ka taong abih abih adat cambat tanarakun, ilamo di urang Cam nan lac riya Praong dalam Adat pok halau janeng, ndam metai, adat tak kubao. Thau cambaih laih abih 3 adat ini mong yau thau jaik abih adat cambat tanarakun saong ilamo di urang bangsa Cam.

Yaom lac hu yaok rituh adat cambat yang mabang min tapi tal harei daok tok jaik 40 adat cambat, ong Quảng Văn Đại caong khin langyah hu taong abih asal kadha di yaok adat cambat urang Cam, min dak tame roh duah, ong yau njauk “lạc” tame kreh glai ram ilamo ngan haong yaok ribau panuac sua tangi ba tabiak “kayua habar” tal harei ini jeng oh ka hu panuac javap jaleiy cambaih laih.

Pagap yau ndam metai di urang Cam mai meng halei saong hu meng habiar mai? Kayua hagait urang Cam pandar aia Yang hu pahe dalam adat ngak ndam metai? Kayua habar dalam dom adat ngak yang njauk hu kamang naih? Kayua habar tuk cuh njauk pandar gai kayau phun minh piah ngak njuh? Kayua yau habar urang Cam pandar kayau phun pa-aok piah ngak gai ca-kon urang metai bo oh pandar dom janih phun kayau karei… Tui ong Quảng Văn Đại, tok hu thei tareng puac dalikan yao klaak bhap bani Cam meng caong khin langyah hu takik rilo panuac sua tangi “kayua yau habar” di kreh ribau panuac sua tangi caong khin hu langyah brei thau cambaih laih ka adat cambat tanarakun di urang Cam...

Dalam labaih 40 thun klak prein nao pacok roh duah, ong Đại daok khik hu labaih 200 baoh tapuk Cam hu vak meng mực tàu angaok ba-ar dó ngan haong yaok ribau blah, rilo blah hu “umo thun” labaih 100 thun.

Ong lang hu 10 dalikan yao klak, 10 damneiy urang Cam saong brei tabiak baoh tapuk “Cẩm nang adat cambat urang Cam Ninh Thuận” tapal labaih 230 blah, kayua Nhà xuất bản Trí Thức patabiak meng thun 2016. Asal kadha baoh tapuk ini brei thau ka dom adat cambat tanarakun meng kan di urang Cam tỉnh Ninh Thuận dalam nan hu: Adat kyua ong Basaih dang ngak; adat kayua ong Maduen saong ong Kadhar dang ngak; adat ngak Yang Po Luah kayua ong Acar dang ngak; adat ngak Yang Po Nabi kayua thầy cúng dang ngak…

Ngan haong số lượng in 500 akaok tapuk, ong Quảng Văn Đại caik piah alin akaok tapuk nan brei ka dom urang hu hatai caong khin roh duah, tok khik veik bản thảo angaok máy tính di ong.

Bilan 7/2015, ong pok jao 45 akaok tapuk yao klak vak meng akhar Cam, tapal 2.424 blah, ka Pasak Khik piah negar II di TP. Hồ Chí Minh piah pasiam veik, pabak gilac, taong jeng baoh tapuk saong số hóa duh ka bruk khik piah. Ong jeng njauk hattai alin brei bản sao ka Pasak Roh duah ilamo Cam Ninh Thuận piah duh ka bruk roh duah, khik ramik ilamo.

Gam saong urang mong iek gah adat cambat tanarakun di Kapul nyaom halau janeng Cam Ahier tỉnh Ninh Thuận, ong Quảng Văn Đại hu mong yau “cố vấn” brei panuac, dang tabiak langyah dom kadha, dom bruk pambuak pagam tal dom bruk ngak adat cambat yang mabang.

Pok meyaom dom bruk ngak di ong, urang dahlau diah ngak Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Bangsa Giàng Seo Phử alin brei Kỷ niệm chương “Brei ka bruk cak rok patagok di dom bangsa” kayua hu dom rik daong brei ka bruk ngak gul pataom taong abih bangsa.

Ong daok hu akaok Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Ninh Thuận pok brei harak Mayaom dalam bruk peih ngak Mbang jak ba “Taong abih bhap bani gul pataom padang ngak palei pala bahrau, đô thị văn minh” tukvak 2017-2022; hu Akaok Sở Ilamo, Padhih saong rivang ma-in Ninh Thuận alin brei Harak me-yaom kayua hu thành tích dalam bruk khik ramik saong cak rok patagok dom yaom inem krung ilamo./.