Apêê crêê cr’đơơng tươc lâng đợ đhr’năng buôn l’ngăt chêêt

L’ngăt chêêt năc muy cr’ay buôn dưr vaih pr’jơh, bhrợ ngân tươc hệ thần kinh, vêy cơnh năc cr’đơơng tươc chêêt bil ha dang căh bơơn trôông dâc loon đơơh. N’đhơ l’ngăt buôn crêê tươc apêê cr’đơơng cơnh dal huyết áp, cr’ay da dul, tiểu đường lâng apêê ngai căh lâh buôn p’gơt p’vẹ, n’đhang apêê ngai ting pâh apêê bh’rợ thể thao cơnh ha luông công buôn lum đhr’năng n’nâu.

Xay moon ooy cơ chế bhrợ l’ngăt bêl ha luông, apêê bác sĩ chuyên ngành đoọng năl, l’ngăt năc đhr’năng căh zâp aham căh câ l’ngăt luh aham dưr vaih bêl  aham tươc abôc crêê tr’toot. Coh l’ngăt căh zâp aham hooi ooy abôc, apêê c’cọ aham  bhrợ đêêng aham hooi ooy abôc, oxy lâng dưỡng chất căh choom tươc pa liêm tế bào abôc, cr’đơơng tươc abôc đhur.

Ha luông năc muy  bh’rợ thể thao bâc ngai ting pâh lâng liêm ha c’rơ, n’đhang công vêy đhr’năng l’ngăt dal cơnh lâng apêê ngai vêy đhr’năng l’ngăt căh âi bơơn ch’mêêt. Lâh n’năc, bh’rợ ga lêêh k’bao, đươi dua apêê alăc bia, cà phê công buôn bhrợ đhr’năng l’ngăt chêêt bêl ha luông.

Cơnh cha groong l’ngăt chêêt bêl ha luông

L’ngăt chêêt bêl ha luông buôn dưr vaih ha dang muy c’cọ aham cooc dưr vaih coh c’lâng aham bha lâng, xang năc lươt tươc abôc, bhrợ đêêng c’lâng aham đhị a bôc. Ha dang đhr’năng căh zâp aham muy đhị đanh, apêê tế bào abôc buôn đhur lâng chêêt, bhrợ cr’đơơng ngân tươc bâc râu.

C’leh l’ngăt chêêt bâc bhlâng buôn dưr vaih l’ngăt xooc ha luông, pa zêng: pa ha pun căh câ k’bao đhur muy bha lăh ( buôn năc bran măt, têy căh câ dzung); căh choom pa prá căh câ pa prá cr’bool; đh’vơ căh nân năl ghit; căh ghit la lêy coh muy bha lăh căh câ mị n’đăh măt; vir măt; ca ay hưl acọ lâng p’jơh.

Tu cơnh đêêc, đoọng pa xiêr đhr’năng l’ngăt bêl ting pâh ha luông, năc choom p’ghit tươc apêê cr’đơơng âng c’la đay lâng xơợng bhrợ apêê bh’rợ cha groong cơnh: Ch’mêêt lêy huyết áp lâng apêê cr’ay n’lơơng. Bh’rợ pa xiêr huyết áp, ch’mêêt lêy cr’ay tiểu đường, rối loạn lipid aham lâng cr’ay da dul năc đợ râu tơơp chr’năp đọong cha groong l’ngăt chêêt. Ch’mêêt lêy c’rơ ta luôn lâng xơợng đươi cơnh pa choom âng bác sĩ năc râu pa bhlâng chr’năp.

Bêl tơơp ha luông, năc tr’xin đoọng a chăc vêy cr’chăl t’puih lâng bh’rợ pa gơt. G’đach bh’rợ bhrợ root c’rơ căh câ tr’xăl cơnh pa gơt pa vẹ p’jơh. K’đhơợng nhâm a chăc vêy zâp cr’chăl pa đhêy coh cr’chăl ha luông. Ha dang xơợng ga lêêh k’bao căh câ bhrơợng acọ, r’ră, năc pa đhêy m’xí.

Lâh n’năc, năc choom p’ghit tươc bh’rợ cha ộm liêm ta nih, tu dinh dướng pa bhlâng chr’năp coh bh’rợ k’đhơợng liêm c’rơ, c’lâng a ham. Tu cơnh đêêc vêy chế đoọ cha ộm liêm glăp, bâc p’lêê p’coo, bhơi r’veh lâng doó lâh cha bâc râu ca êr./.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ KHI CHẠY BỘ

Chạy bộ là một hình thức thể dục rất tốt cho sức khỏe, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ, đặc biệt đối với những người có các yếu tố nguy cơ chưa được kiểm soát

Các yếu tố liên quan và những nguy cơ tiềm ẩn đột quỵ

Đột quỵ là một căn bệnh có thể xảy ra đột ngột, gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ thần kinh, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Mặc dù đột quỵ thường được liên kết với các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, bệnh tim, tiểu đường và thiếu hoạt động thể chất, nhưng những người tham gia các hoạt động thể thao như chạy bộ vẫn có thể gặp phải tình trạng này.

Lý giải về cơ chế gây đột quỵ khi chạy bộ, các bác sĩ chuyên ngành cho biết, đột quỵ là tình trạng thiếu máu cục bộ hoặc đột quỵ xuất huyết xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến não bị gián đoạn. Trong đột quỵ thiếu máu não cục bộ, các cục máu đông hoặc huyết khối gây tắc nghẽn mạch máu não, ngừng cung cấp ô xy và dưỡng chất cho các tế bào não, dẫn đến tổn thương.

Chạy bộ là một hoạt động thể thao phổ biến và tốt cho sức khỏe, nhưng cũng có thể tiềm ẩn nguy cơ đối với những người có các yếu tố nguy cơ đột quỵ chưa được kiểm soát. Ngoài ra, yếu tố căng thẳng, mệt mỏi, sử dụng các chất kích thích cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ khi chạy bộ.

Cách phòng ngừa đột quỵ khi chạy bộ

Đột quỵ khi chạy bộ có thể xảy ra nếu một cục máu đông hình thành trong động mạch cảnh hoặc động mạch lớn, sau đó di chuyển lên não, gây tắc nghẽn mạch máu. Nếu tình trạng thiếu máu cục bộ kéo dài, các tế bào não sẽ bị tổn thương và chết, gây ra các hậu quả nghiêm trọng.

Triệu chứng đột quỵ phổ biến có thể xuất hiện đột ngột khi đang chạy, bao gồm: Tê hoặc yếu một bên cơ thể (thường là mặt, tay hoặc chân); mất khả năng nói hoặc khó nói; lú lẫn hoặc mất phương hướng; rối loạn thị giác ở một hoặc cả hai mắt; chóng mặt hoặc mất thăng bằng; đau đầu dữ dội và đột ngột.

Do vậy, để giảm nguy cơ đột quỵ khi tham gia chạy bộ, cần chú ý đến những yếu tố nguy cơ của bản thân và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như: Kiểm soát huyết áp và các bệnh nền. Việc giảm huyết áp, kiểm soát bệnh tiểu đường, rối loạn lipid máu và bệnh tim là những bước đầu tiên quan trọng để ngăn ngừa đột quỵ. Kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ là rất quan trọng.

Khi bắt đầu chạy bộ, hãy từ từ để cơ thể có thời gian làm quen với cường độ tập luyện. Tránh việc tập luyện quá sức hoặc đột ngột thay đổi cường độ. Đảm bảo cơ thể có đủ thời gian nghỉ ngơi giữa các buổi chạy bộ. Nếu cảm thấy mệt mỏi hoặc bị căng thẳng, hãy dừng lại và nghỉ ngơi.

Ngoài ra, cần lưu ý chế độ ăn uống lành mạnh, bởi dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tim mạch. Nên có chế độ ăn cân đối, giàu rau quả và thực phẩm ít chất béo bão hòa./.