Đhị nang mận đoọm bhrôông bhrang, bhưah lâh 2 hécta, amoó Tòng Thị Sơ, ma nưih Thái, coh vêêl Dầu, chr’val Chiềng Cọ, thành phố Sơn La pay điện thoại, năc tơơp livestream đhị Facebook âng đay lâng đhị tiktok, xay truih bh’nơơn mận hậu âng đong đay tươc t’mooi. Xang dâng 40 phút, amoó âi bơơn k’noọ 30 đơn hàng, râu âng l’lăm ahay năc đhêêng vêy choom pa câl coh chợ a năm.

Amoó Sơ đoọng năl, l’lăm a hay năc tu c’lâng moot ooy vêêl zr’năh k’đhap, n’đhơ mận hậu vêy liêm, yêm, n’đhang hắt ngai năl tươc, zên pa câl năc ting ooy apêê tươc câl. 3 c’moo đăn đâu, tơợ apêê g’luh t’đang điện video, xay truih mận hậu đoọng ha pr’zơc chr’ơh, amoó âi looih lâng g’lăng t’bach lâh bêl xay truih p’lêê mận hậu âng pr’loọng đong ha t’mooi: “L’lăm ahay bêl căh âi livestream pa câl pr’đươi ănc bh’nơơn âng đong cu pa câl căh bâc, lâng zên m’bứi lâh. Apêê c’moo đăn đâu acu livestream pa câl, bh’nơơn bơơn pa câl bâc lâng chr’năp công dal lâh, cơnh c’moo ahay năc dap lơi đợ zên đươi dua năc dzợ bơơn lâh 200 ưc đồng”.

Bơơn lêy râu liêm crêê pa câl pr’đươi đhị apêê pr’đơợ mạng xã hội, đhị tr’câl điện tử, anoo Quàng Văn Doãn, coh chr’val Chiềng Cọ âi pa choom ng’cơnh quay video trực tiếp, livestream bh’nơơn mận hậu âng pr’loọng đong. Cơnh lâng pa prá ta nih, liêm pr’hay, bâc g’luh livestream âng anoo ting t’ngay ting vêy bâc ngai lêy, tơợ đêêc lâh 1 héc ta mận hậu âng pr’loọng đong, bh’nơơn c’moo đâu bơơn dâng 5 tấn âi vêy bâc ngai pay câl cơnh lâng chr’năp tơợ 20-30.000 đồng/kg, doó crêê ma nưih tươc câl k’đị cơnh l’lăm ahay: “Acu lêy mận liêm tu cơnh đêêc kiêng xay pa căh đhị apêê mạng xã hội đoọng bơơn pa câl chr’năp dal, pa dưr tr’mông, vêy apêê ng’câl, moon pa zum năc zên pa câl doó crêê ta k’đị cơnh l’lăm ahay”.

Đha nuôr coh zr’lụ da ding ca coong Chiềng Cọ, apêê ngai âi tỵ ăt ma mông lâng ha rêê ha lai lâng apêê bh’rợ bhrợ têng ty đanh, bh’rợ đơơng bh’nơơn pr’đươi pa câl cơnh t’mêê n’nâu năc lum căh hăt zr’năh k’đhap; căh vêy ngai công choom đươi dua điện thoại bhriêl g’lăng căh câ năl cơnh xay prá bêl livestream. Muy bơr đha nuôr căh âi looih pa prá đhị ống kính, cr’đơơng tươc g’luh trực tiếp k’đhơ, căh năl cơnh prá xay đoọng ha pêê câl năl xa nay ooy bh’nơơn.

Đoọng zooi đha nuôr, chr’val Chiềng Cọ âi bhrợ apêê lớp pa choom đoọng, đh’rưah k’đươi tổ chức đoàn thể pa choom đoọng liêm ta nih, liêm glăp lâng đhr’năng la lua âng vêêl đong, zooi đha nuôr năl cơnh đươi dua điện thoại bhriêl g’lăng đoọng bhrợ t’vaih tài khoản pa câl pr’đươi, đơơng âng pr’đươi online. Amoó Tòng Thị Thanh, công chức văn hóa chr’val Chiềng Cọ đoọng năl: “Bêl livestream apêê bh’nơơn pr’đươi, c’la cu pa bhlâng mr’hal, muy năc bhrợ t’vaih bh’rợ ha pêê đoàn viên đha đhâm c’mọor, bơr năc bhrợ t’vaih đhị t’bơơn zên ha pêê đha nuôr, pêê năc doó crêê ma nưih câl k’đị chr’năp bh’nơơn âng đha nuôr”.

Chr’val Chiềng Cọ vêy lâh 1.000 pr’loọng, năc vêy lâh 90% pr’loọng choh mận cơnh lâng k’noọ 500 héc ta, bh’nơơn dâng vêy 3.600 tấn p’lêê t’mêê. T’cooh Cà Trung Hòa, Phó Chủ tịch UBND chr’val Chiềng Cọ, thành phố Sơn La đoọng năl, đoọng zooi đha nuôr pa câl online liêm choom, chr’val xooc t’bhlâng pa zum đh’rưah lâng apêê đơn vị chức năng zooi đha nuôr ooy pa choom đươi dua pr’đươi số; p’têêt pa zum lâng apêê đơn vị đơơng âng lâng bhrợ pa dưr chr’năp bh’nơơn âng vêêl đong: “Cr’chăl tươc, chr’val năc t’bhlâng xay truih ha đha nuôr vêy bâc bh’rợ lâh mơ đoọng pa câl pr’đươi pr’dua đhị apêê sàn điện tử, tơợ đêêc đơơng chô râu liêm crêê bâc lâh tơợ apêê bh’nơơn ha rêê dhuôch âng đay bhrợ t’vaih”.

Đha nuôr Chiềng Cọ nâu câi âi chit k’đhơợng điện thoại livestream pa cân mận hậu, tơợ đêêc, căh muy năc tr’xăl t’mêê coh  bh’rợ pa câl pr’đươi, năc dzợ đoọng lêy râu tr’xăl pr’chăp, cơnh bhrợ âng đha nuôr coh cr’đơơng chuyển đổi số coh ha rêê dhuôch. Bêl công nghệ tươc đăn lâh lâng ha rêê ha lai, ha y chroo bh’nơơn da ding ca coong doó dzợ ăt g’nưm muy đhị apêê phiên chợ, năc âi choom dưr lươt ch’ngai tươc ting pr’loọng đha nuôr coh prang k’tiêc k’ruung./.

SÔI ĐỘNG "SÀN GIAO DỊCH" HOA QUẢ TẠI VƯỜN CỦA NÔNG DÂN SƠN LA

Mùa mận hậu năm nay, xã vùng cao Chiềng Cọ, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La không chỉ rộn ràng trên những sườn đồi, mà còn sôi động trên sóng livestream tại các trang mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử...để bán mận trực tiếp đến tay người tiêu dùng.

Tại vườn mận chín đỏ, rộng hơn 2 héc ta, chị Tòng Thị Sơ, dân tộc Thái, ở bản Dầu, xã Chiềng Cọ, thành phố Sơn La mở điện thoại, bắt đầu livestream trên trang Facebook cá nhân và gian hàng tiktok, giới thiệu sản phẩm mận hậu của gia đình đến với khách hàng. Sau khoảng 40 phút, chị đã nhận được gần 30 đơn hàng, điều mà trước đây chỉ có được nhờ những buổi họp chợ.

Chị Sơ cho hay, trước đây do đường vào bản khó khăn, mặc dù mận hậu có mẫu mã đẹp, ngon, nhưng ít người biết đến, giá cả phụ thuộc hoàn toàn vào các thương lái. 3 năm trở lại đây, từ những cuộc video call, giới thiệu mận hậu cho bạn bè, chị đã dần tự tin hơn khi giới thiệu quả mận hậu của gia đình trước khách hàng: “Trước khi chưa livestream bán hàng thì sản phẩm của nhà tôi bán được ít, giá rẻ hơn. Mấy năm nay tôi livestream bán hàng, sản phẩm được giá hơn, như năm ngoái trừ tất cả chi phí được hơn 200 triệu đồng”.

Nhận thấy lợi ích bán hàng trên các nền tảng xã hội, sàn thương mại điện tử, anh Quàng Văn Doãn, ở xã Chiềng Cọ đã học hỏi cách quay video trực tiếp, livestream sản phẩm mận hậu của gia đình. Với cách nói chuyện thật thà, chất phác của người nông dân, những phiên trực tiếp của anh ngày càng có nhiều người xem, từ đó hơn 1 héc ta mận hậu của gia đình, sản lượng năm nay ước đạt 5 tấn đã có nhiều người đặt mua với giá từ 20 – 30.000đ/kg, không phụ thuộc vào thương lái như trước kia: “Tôi thấy mận đẹp nên muốn quảng bá trên các trang mạng xã hội để được giá, phát triển kinh tế, có người mua, nói chung là giá cả không phụ thuộc vào thương lái nữa”.

Nông dân ở vùng cao Chiềng Cọ, những người vốn gắn liền với nương rẫy và những phương pháp canh tác, bán hàng truyền thống, hành trình đưa nông sản lên sàn gặp không ít khó khăn; không phải ai cũng thành thạo dùng điện thoại thông minh hay biết cách tương tác khi livestream. Một số bà con chưa quen nói trước ống kính, dẫn đến phiên trực tiếp thiếu hấp dẫn hoặc thiếu thông tin cần thiết cho người mua.

Để hỗ trợ nông dân, xã Chiềng Cọ đã tổ chức các lớp tập huấn, đồng thời phân công tổ chức đoàn thể hướng dẫn trực tiếp bằng các hành động thiết thực, phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, giúp người nông dân biết cách sử dụng điện thoại thông minh để tạo tài khoản gian hàng, vận hành đơn hàng online. Chị Tòng Thị Thanh, công chức văn hóa xã Chiềng Cọ cho biết: “Khi thực hiện livestream các sản phẩm nông sản, bản thân cảm thấy rất vui và phấn khởi, thứ nhất là tạo công ăn việc làm cho các đoàn viên thanh niên, thứ hai là tạo thu nhập cho các hộ gia đình, thứ ba là không bị thương lái ép giá sản phẩm nông sản của người nông dân”.

Xã Chiềng Cọ có hơn 1.000 hộ, thì có hơn 90% hộ trồng mận với gần 500 héc ta, sản lượng ước đạt 3.600 tấn quả tươi. Ông Cà Trung Hòa, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Cọ, thành phố Sơn La cho biết, để giúp bà con khai thác hiệu quả kênh bán hàng online, xã đang tích cực phối hợp cùng các đơn vị chức năng hỗ trợ người dân về đào tạo số; kết nối với các đơn vị vận chuyển và xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. “Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tuyên truyền cho bà con có nhiều loại hình đa dạng hơn để bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, từ đó mang lại lợi nhuận cao hơn từ các mặt hàng nông sản do mình tự sản xuất”.

Nông dân Chiềng Cọ giờ đã tự tin cầm điện thoại livestream bán mận hậu, từ đó, không chỉ là đổi mới trong cách bán hàng, mà còn cho thấy sự thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của người nông dân trong xu hướng chuyển đổi số trong nông nghiệp. Khi công nghệ đến gần hơn với ruộng nương, tương lai của nông sản vùng cao không còn gói gọn trong những phiên chợ quê, mà vươn tới từng hộ dân ở khắp mọi miền đất nước./.