
Khul mơñam băn ao plơi Phung pơjing hluai tui pran jua gơgrong mă pô mơ̆ng hơdôm mơnuih amăng khul, leng kơ adơi amai djuai ania Jarai ƀơi anai. Khul hmâo anih mă bruă hăng anih pơdă prưng gơnam ƀơi sang pô thâo bruă đưm Rơlan Pel, Khua Khul. Ƀing adơi amai khul plơi Phung dưi mơñam băn ao ƀơi khul ƀudah ƀơi sang pô. Ayong Đưk, Khua plơi Phung, brơi thâo:
“Bruă rơngaih mơñam jing bruă mă đưm mơ̆ng ơi yă pioh glăi, Bruă hmâo mơ̆ng sui laih, dưi pơtô glăi mơ̆ng rơnuk ơi yă truh kơ ană tơčô. Adơi amai pơjing khul rơngaih mơñam plơi Phung kiăng lăi pơhưč bruă mă đưm mơ̆ng plơi. Adơi amai rơngaih mơñam băn ao, băn sum... Rơngaih mơñam hăng tơngan, pơñen biă, bơnga mơñam phara ha jăn. Rim rơwang hrơi tơjuh, adơi amai lăi pơthâo nao rai tơlơi găn rơgao ƀơi Sang Khua khul. Băn ao mơñam bơnga tui tơđar hmâo nua 500.000 prăk (giăm truh 20 USD), bơnga hiam 2.000.000 prăk (80 USD)”.

Tui hluai kơ djuai băn ao mơñam mơ̆ hrơi mơñam giong băn ao ăt phara mơn. Đa 1 rơwang hrơi tơjuh, đa 2 rơwang hrơi tơjuh... djơ̆ anô̆ ñu 1 blan mơñam giong sa blah băn. Băn ao mơñam lu mơta anet prong, gru bơnga, lu mơta. Amai Ngân, mơnuih amăng khul mơñam băn ao plơi Phung, brơi thâo:
“Khul mơñam băn ao plơi Phung juăt mơñam hơdôm blah băn, ao, tuai, kơdung, băn sum... Bơnga mơñam djop djuai ania phara. Djop djuai ania Êđê, Bahnar, Jarai ăt hmâo bơnga hơhrup mơn. Djuai ania Jarai lĕ phara hăng djuai ania Bahnar ƀiă, Jarai hmâo lu bơnga mơñam. Yua kơ akă lăi pơthâo hyu lu anun gơnam mơñam rai mơ̆ng khul sĭ biă ñu amăng plơi, amăng tơring čar Gia Lai. Tuai hyu čuă ngui mơ̆ng dêh čar tač rơngiao, Mi, Canada, India hmâo nao pơ̆ plơi blơi băn ao mơñam. Tuai ƀơi ƀôn prong Hồ Chí Minh ăt rai pơ̆ anai hơduah blơi mơn”.

Lơm rơngaih mơñam, bruă mơñam bơnga tơnap hloh hăng rơngiă lu hrơi mông. Bơnga mơñam ƀơi băn ao ƀơi anai lu mơta biă, biă ñu lĕ hơdôm bơnga gal, dô, rŭp bôh truai... Rim bơnga hmâo tơlơi lăi nao phara ha jăn, lăi nao tơlơi hơdip mơda, tơlơi hơdip neh wa djop djuai ania. Sa mơnuih amăng khul rơngaih mơñam băn ao plơi Phung, brơi thâo:
“Rơngaih mơñam tơnap biă, băn ao đah kơmơi mơñam tơnap hloh tuai ao đah rơkơi”.
Ƀu kơnong kơ mơñam băn ao, pơgang bruă mă, Khul rơngaih mơñam plơi Phung dô̆ pơkĕ hrŏm hăng pơđĭ kyar tuai čuă ngui ƀơi plơi pla. Amăng anih pơdă prưng băn ao mơ̆ng Khul rơngaih mơñam plơi Phung pơdă prưng hơdôm khung anguh mơñam băn ao đưm. Lơm nao pơ̆ anun čuă lăng, tuai dưi hmâo ƀing thâo rơngaih mơñam lăi pơthâo kơ phiăn juăt, gru bôh thâo đưm phara ha jăn mơ̆ng djuai ania Jarai, lăi pơthâo bruă rơngaih mơñam đưm mơ̆ng plơi hăng dưi pơtô brơi, lông ngă lăng hiưm ñu mơñam băn ao.
Amai Rơlan Han, ană đah kơmơi pô thâo bruă đưm Rơlan Pel, Khua Khul rơngaih mơñam băn ao plơi Phung lĕ, pô lăi pơthâo hăng tơlơi Yuan, tơlơi Anglê hăng tơlơi Jarai rim wot hmâo tuai nao čuă lăng plơi Phung. Khă bruă rơngaih mơñam ƀu djơ̆ bruă phun samơ̆ ăt djru pơplih mơn tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih amăng Khul rơngaih mơñam băn ao plơi Phung. Amai Rơlan Han brơi thâo:
“Đah kơmơi Jarai khom thâo rơngaih mơñam yua kơ anun lĕ phiăn juăt đưm. Bruă phun mơ̆ng ƀing adơi amai lĕ bruă đang hmua, bơ̆ bruă rơngaih mơñam lĕ djru tui tlôn đôč. Tơhrơi, adơi amai nao pơ̆ hmua, nao pơ̆ đang bơ̆ mơmot lĕ pioh mông rơngaih mơñam, ngă dong kiăng hmâo hmăi prăk kơ sang anô̆. Ră anai, bruă rơngaih mơñam pơjing brơi kơ adơi bruă mă, rông hơdip sang anô̆. Khul sĭ laih hơdôm gơnam tui jơlan face book, tiktok... Mơnuih blơi hor gơnam hơpă lĕ lăi lui hlâo gơnam anun. Hơnong ñu sa mơta băn ao mơñam rai amăng 2 rơwang hrơi tơjuh ƀudah sa blan”.

Hơdôm mơnuih amăng khul rơngai mơñam băn ao plơi phung hơduah ĕp lăng klă, hrăm tui, pơplih phrâo gru mơñam bơnga. Kơnang kơ anun, băn ao mơñam rai phara ha jăn, lu mơta, jai hrơi jai lăp djơ̆ hăng gơnam arăng kiăng blơi yua. Khul jing gru rơđah amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam kual plơi pla pơ̆ plơi prong Plei Ku, tơring čar Gia Lai./.
Viết bình luận