Tu cơnh đêêc, vêy bâc pr’loọng đhanuôr dưr zi lâh đha rưt bhrợ cha k’van đhị vel đông

Lêy vaih k’tiêc bha đưn lâng bâc ch’na cha vaih coh crâng k’coong, bâc pr’loọng đhanuôr coh chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang ơy k’rong băn bé lâng ốc bưu tăm. T’cooh Lê Ngọc Anh, đhanuôr coh đâu moon, pr’loọng đông đay vêy băn k’noọ 200 p’nong bé. Lêy lâng zâp râu bh’năn lơơng năc băn bé vêy bh’nơơn pa chô bâc lâh mơ lâng doọ lâh bil bâc c’rơ g’lêêh zư lêy. Căh mưy băn bé, pr’loọng đông dzợ k’rong băn 140.000 p’nong ốc bưu tăm bhưah 2.000 mét vuông mặt đac lâng choh zâp râu tơơm cha p’lêê cơnh ổi, k’bhông, zâp râu bhơi r’veh:

“Acu k’noọ lêy băn mơ 500 p’nong bé, hân đhơ cơnh đêêc, l’lăm acu băn mơ 170 p’nong lêy liêm choom, têêm ngăn. Xoọc đâu acu băn bé, ốc bưu, choh tơơm cha p’lêê, rơơm bh’rợ nâu vêy bhrợ tươc c’moo 2026 năc k’noọ đợc vêy pa chô zên mơ 2 ực tươc 2,5 ực đồng đhị mưy c’xêê. Nâu cơy băn bé t’mêê pa câl m’bứi, ha dợ ốc bưu cung ơy pa câl mơ 70 r’bhâu đồng đhị mưy ký. Ốc bưu nâu năc k’rong câl m’ma mưy chu lâng ch’na cha doọ vêy câl bâc. Chính quyền vel đông zooi đoọng liêm choom, lêy bh’rợ âng cu bhrợ choom năc chr’hoong zooi đoọng 7 p’nong acoon bé”.

T’cooh Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UBND chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang đoọng năl: Bh’rợ băn bé pa zưm lâng choh zâp râu tơơm cha p’lêê âng pr’loọng đông t’cooh Anh vaih năc đhị pâh lêy chi ơh, ta mooh pa choom kinh nghiệm âng bâc ngai. Lâh mơ t’cooh Lê Ngọc Anh, coh chr’val Hoà Bắc dzợ vêy bâc pr’loọng đhanuôr Cơ Tu băn a’tưch, a’đha, a’ọc đơơng chô zên cung z’zăng, bâc pr’loọng đông ơy dưr zi lâh đha rưt:

“Đhị lêy cha mêêt zâp c’moo, azi lêy cha mêêt zêng đợ bh’rợ tr’nêng n’đoo liêm choom năc azi bhrợ đoọng ha đhanuôr tươc pâh lêy chi ơh, ta mooh pa choom lêy cha mêêt đoọng bhrợ t’bhưah. Azi dzợ zooi đoọng đăh lêy xăl công nghệ, kỹ thuật đoọng đhanuôr năl ghit. Lâng râu bh’năn băn, azi pa zưm tiêm cha groong đoọng doọ buôn vaih crêê pr’luh cr’ay. Đhanuôr vel đông lêy đoọng zâp chính sách ha đhanuôr vêy pr’đơợ bh’rợ liêm choom bhrợ têng cha, b’băn ch’choh”.

Bh’rợ thi đua bhrợ têng cha xoọc clan bhưah liêm zr’lụ vel đông, da ding k’coong âng chr’hoong Hoà Vang. C’moo 2023, anoo Nguyễn Văn Tài coh chr’val Hoà Tiến, chr’hoong Hoà Vang bhrợ pa liêm 1.000 mét vuông k’tiêc choh ha roo căh liêm choom đoọng xăn lêy băn ốc bưu tăm. Tr’nơợp căh ơy vaih kinh nghiệm băn bhrợ, ốc bưu căh đâh dưr pậ, bh’nơơn pa chô căh bâc. Dọo ta u loom, anoo Tài t’bhlâng lươt lêy bâc đhị, ta mooh pa choom đhị zâp bh’rợ băn ốc bưu liêm choom coh tỉnh Quảng Nam lâng zâp tỉnh miền Tây. Bêl chô, anoo Tài bhrợ zâp zr’lụ băn ốc bưu m’ma, ốc bưu pa câl. Anoo Nguyễn Văn Tài đoọng năl, ốc bưu tăm buôn băn, ch’na cha ơy vaih đhị bhươn cơnh bhơi k’tang... choom băn đoọng ha ốc bưu pa dưr pa xơc k’rơ bâc, k’miah zên bhrợ, bhrợ liêm sạch đac đoong. Ting cơnh anoo Tài, ốc bưu tợ bêl băn tươc bêl pay pa câl mơ 4 c’xêê, zâp c’moo anoo Tài băn 2 hân noo, vêy đơơng chô bh’nơơn têêm ngăn:

“C’moo đâu ơy bơơn bhrợ mưy chu, tơợ đâu tươc c’xêê 8 năc vêy bơơn bhrợ cớ, mưy chu bơơn bhrợ 3 a’bóc k’dâng 4 tạ, pa chô k’noọ 100 ực đồng. Trung tâm khuyến ngư Nông lâm thành phố Đà Nẵng moon pa choom đhanuôr đăh bhiệc băn bhrợ. K’noọ tươc đâu acu vêy bhrợ t’bhưah lâh mơ, băn pa xoọng a’xiu rô phi”.

Bâc c’moo đâu, Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng ta luôn pa zưm lâng zâp ngành chức năng bhrợ bâc khoá pa choom đăh bhiệc băn, zooi đoọng zên vặ t’đui đoọng ha đhanuôr k’rong bhrợ t’bhưah bh’rợ tr’nêng. Xọoc đâu, Hội Nông dân thành phố ơy tín chấp đăh Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ zooi đoọng đhanuôr ơy zooi lâh 1.500 pr’loọng vặ 1.800 tỷ đồng k’rong bhrợ têng cha. T’cooh Nguyễn Kim Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng đoọng năl:

“Xọoc đâu coh vel đông thành phố Đà Nẵng bhrợ ha rêê đhuôch zêng, dzợ ha mơ coh chr’hoong Hoà Vang lâng bơr pêê vel đông âng quận Liên Chiểu lâng quận Cẩm Lệ lâng quận Ngũ Hành Sơn. Hội Nông dân ơy lươt đh’rưah lâng đhanuôr zooi đoọng bhrợ ha cơnh đoọng đhanuôr năl liêm ghit lêy bhrợ têng cha liêm choom. Azi ơy zooi đoọng âng đơơng zên ha đhanuôr bhrợ cha liêm buôn, câl pr’đươi pr’dua bhrợ têng cha đoọng apêê k’rêệm loom lâh mơ lâng pa dưr pr’ăt tr’mung. Lâh mơ, Hội lươt đh’rưah lâng đhanuôr Hoà Bắc lâh 2 tỷ đồng. Azi k’đươi moon zâp vel đông bhrợ pa dưr mưy đhị zooi đoọng câl pay bh’nơơn pr’đươi căh mưy ha đhanuôr Đà Nẵng năc dzợ đoọng ha đhanuôr zâp zr’lụ k’coong ch’ngai ting tr’zooi lêy pa câl đoọng”./.

THOÁT NGHÈO NHỜ ĐẦU TƯ NUÔI DÊ, ỐC BƯƠU ĐEN

Hiện nay, nhiều hộ dân ở các xã Hòa Bắc, Hòa Phú, Hòa Tiến, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng đầu tư mô hình nuôi dê và ốc bươu đen, bước đầu mang lại nguồn thu đáng kể. Nhờ đó, không ít hộ đã thoát được nghèo mà còn vươn lên làm giàu ngay trên quê hương.

Tận dụng địa thế đồi núi và nguồn thức ăn sẵn có trong tự nhiên, nhiều hộ dân ở xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang đã đầu tư mô hình nuôi dê và ốc bươu đen. Ông Lê Ngọc Anh, người dân nơi đây cho biết, gia đình ông nuôi gần 200 con dê. So với các vật nuôi khác, nuôi dê cho hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần mà lại ít tốn công chăm sóc, chi phí thấp. Không chỉ nuôi dê, gia đình còn đầu tư nuôi 140.000 con ốc bươu đen trên 2.000m2 mặt nước và trồng các loại cây ăn quả như ổi, dừa, các loại rau sạch:

 “Tôi dự kiến nuôi số lượng là 500 con dê, nhưng bước đầu tôi nuôi 170 con có triển vọng ở giai đoạn ổn định. Hiện tôi nuôi dê, ốc, trồng cây ăn quả, hy vọng mô hình liên hoàn này làm đến năm 2026 theo kế hoạch thì  ước tình khoản thu nhập mỗi ngày từ 2 triệu đến 2,5 triệu đồng/ tháng. Hiện nay dê mới bán lai rai, còn ốc thì tôi đã bán, giá bán 70.000 đồng/kg. Ốc chỉ đầu tư giống một lần và thức ăn không phải bỏ tiển ra mua. Chính quyền địa phương hỗ trợ rất tốt, thấy mô hình của mình làm tốt nên huyện quan tâm hỗ trợ 7 con dê con”.

Ông Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang cho biết: Mô hình chăn nuôi dê kết hợp trồng các loại cây ăn quả của gia đình ông Anh trở thành điểm tham quan, học hỏi kinh nghiệm của nhiều người. Ngoài ông Lê Ngọc Anh, ở xã Hòa Bắc cũng có nhiều hộ đồng bào Cơ Tu chăn nuôi gà, vịt, heo cho thu nhập khá, nhiều hộ đã thoát nghèo.

 “Qua Đánh giá hằng năm, chúng tôi rà soát lại tất cả các mô hình, mô hình nào mà hiệu quả thì chúng tôi tổ chức cho bà con đến tham quan học tập nghiên cứu về nhân rộng. Chúng tôi còn hỗ trợ chuyển giao công nghệ, kỹ thuật để bà con nắm bắt. Đối với con vật nuôi, chúng tôi tập trung tiêm phòng để hạn chế dịch bệnh xảy ra. Về địa phương áp dụng các chính sách đưa về cho người dân có điều kiện tốt nhất để phát triển sản xuất, chăn nuôi trồng trọt”

Phong trào thi đua phát triển kinh tế nông nghiệp đang lan rộng khắp vùng nông thôn, miền núi của huyện Hòa Vang. Năm 2023, anh Nguyễn Văn Tài ở xã Hòa Tiến, huyện Hòa Vang cải tạo 1.000 m2 đất trồng lúa kém hiệu quả thấp chuyển qua nuôi ốc bươu đen. Ban đầu chưa có kinh nghiệm, ốc chậm lớn, năng suất thấp. Không nản chí, anh Tài đi tìm hiểu thực tế, học hỏi các mô hình nuôi ốc hiệu quả ở tỉnh Quảng Nam và các tỉnh miền Tây. Trở về, anh Tài thiết kế các mô hình khu hồ nuôi ốc bươu giống, ốc thương phẩm. Anh Nguyễn Văn Tài cho biết, ốc bươu đen dễ nuôi, nguồn thức ăn tự nhiên sẵn có tại vườn như cỏ, rau, bèo… có thể giúp ốc bươu đen phát triển mạnh, tiết kiệm được chi phí, làm sạch nguồn nước. Theo anh Tài, ốc từ khi nuôi đến khi xuất bán khoảng 4 tháng, mỗi năm anh Tài nuôi 2 vụ, cho thu nhập khá ổn định:

 “Năm nay mình đã thu hoạch một lứa rồi, từ nay đến tháng 8 sẽ thu hoạch tiếp, một lứa thu hoạch 3 hồ khoảng 4 tạ, thu về gần 100 triệu đồng. Trung tâm khuyến ngư Nông lâm thành phố Đà Nẵng hướng dẫn cho người dân vễ kỹ thuật chăn nuôi. Sắp tới tôi mở rộng nuôi thêm cá rô”

Mấy năm nay, Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng thường xuyên phối hợp các ngành chức năng tổ chức nhiều khóa tập huấn về kỹ thuật nuôi, hỗ trợ vốn vay ưu đãi giúp bà con đầu tư mở rộng sản xuất. Hiện, Hội Nông dân thành phố đã tín chấp Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ hỗ trợ nông dân giúp hơn 1.500 hộ dân vay 1.800  tỷ đồng đầu tư phát triển sản xuất. Ông Nguyễn Kim Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng cho biết:

 “Hiện nay trên địa bàn thành phố Đà Nẵng sản xuất nông nghiệp chủ yếu còn lại ở huyện Hòa Vang và số phường của quận Liên Chiểu và quận Cẩm Lệ và  quận Ngũ Hành Sơn. Hội Nông dân đồng hành với nông dân tư vấn hỗ trợ để làm sao nông dân hiểu được tổ chức sản xuất tốt, hiệu quả. Chúng tôi đã hỗ trợ đưa vốn xuống cho nông dân tạo điều kiện khá thuận lợi cho nông dân mua vật tư nông nghiệp sản xuất giúp họ yên tâm hơn và có thu nhập nâng cao được đời sống. Bên cạnh đó, Hội đồng hành với nông dân Hòa Bắc trên 2 tỷ đồng. Chúng tôi chỉ đạo mỗi phường xây dựng một điểm hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm không những cho nông dân Đà Nẵng mà cho nông dân các vùng miền giúp nhau giới tiêu thụ.”/.