Ding dăng hơmâo pơ-iă ƀrač tơdơi kơ hơdôm hrơi hơjan hlim, amai Thị Plông hrŏm hăng rơkơi ñu nao pơ hmua pơ ƀôn Bu Prăng 1A, să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức či pĕ, čơkăp boh mắc ca. Amai Thị Plông brơi thâo, đang mắc ca ñu hơmâo pla rơbêh 6 thun laih, anah phun yua kơnuk kơna djru. Mơ̆ng anun ñu pok prong pla lu tui, laih anun ha mơkrah amăng mrô anun mơboh laih. Amai Thị Plông lăi, mắc ca ră anai jing gơnam hmư̆ hing ƀơi ƀôn Bu Prăng. Neh met wa thâo pơkra mă, hna tơsă, črô̆ amăng hruh, ship hyu kơ ƀing tuai blơi laih anun glăk pơmin či ngă gơnam OCOP mơ̆ng plơi pla:“Ră anai đang hmua prong 1,2ha, hơmâo rơbêh 300 phun, 2/3 mrô anai mơboh hăng hơmâo pĕ pơhrui laih. Rim thun pơhrui glăi năng ai 80-100 klăk prăk. Phun mắc ca mơ̆ng neh met wa ƀon Bu Prăng 1A ăt glăk hơmâo gong gai djru pơkra gơnam anăn OCOP mơ̆ng Tuy Đức mơn”.

Ataih mơ̆ng ƀon Bu Prăng 1A năng ai 4km lĕ ƀon Bu Prăng 2A, să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức. Amăng war prong 20cm2, amai Thị Thải glăk kân sĭ mơnŭ ñu rông tal 3. Amai Thị Thảo ră ruai, anai jing mơnŭ hơmâo mơ̆ng 90 drơi mơnŭ ania mơ̆ Kơnuk kơna djru brơi thun hlâo adih. Rơngiao kơ djru rông mơnŭ, sang anŏ ñu ăt hơmâo djru prăk blơi măi yuă rok, kơthung pruih jrao arah. Abih bang prăk djru lêng kơ hơmâo sang anŏ mă yua lăp djơ̆, tŭ yua. Amai Thị Thảo hok mơ-ak lăi:“Sang anŏ kâo hơmâo kơnuk kơna ƀơk brơi măi yuă rok, kơthung pruih ia jrao thun 2019; hăng hơmâo mă 90 drơi mơnŭ wơ̆t hăng 190kg hlok akuăi čem mơnŭ. Mơ̆ng hơdôm drơi mơnŭ anai, kâo rông ñu hrôh jing 500 drơi, hơmâo sĭ 3 wơ̆t laih, rim wơ̆t sĭ hơmâo rơbêh 15 klăk. Prăk anai pioh či blơi ngôt hra, blơi ƀong, brơi prăk ană bă hrăm hră hăng blơi hlok akuăi čem mơnŭ dong. Pơ anăp anai, kâo hơmâo mă dong mơn giăm 200 phun anah mắc ca tui hơdră djru phrâo. kiăng pla lĕ tau buč, yuă abih rok, klơi luh hăng pơđam pơbrŭ djah djâo. Rơngiao kơ anun, kiăng hrăm tui dong boh thâo wai lăng phun mắc ca mơ̆ng ƀing mơnuih apăn bruă să, tơring glông”.

Ƀơi tơring glông Tuy Đức, tơring čar Dak Nông, ăt hơmâo djru ba mơ̆ng hơdôm jơlan hơdră dêh čar pơtrun kah hăng sang anŏ amai Thị Plông hăng Thị Thảo, hơmâo 848 boh sang anŏ. Mơnuih ƀôn sang hơmâo tŭ mă 39 kơčăo bruă sit nik, mơ̆ng djru pơkra gơnam truh kơ sĭ mơdrô, pơtrut tui boh tŭ yua, djru neh met wa bơwih ƀong đĭ, plai ƀiă rin rơpa.

Ơi Nguyễn Văn Minh - Khua anom bruă Djuai ania hăng Tơlơi đăo tơring glông Tuy Đức brơi thâo, jing tơring glông gah guai dêh čar hăng giăm 40% mrô mơnuih djuai ania ƀiă, juăt bruă ngă hmua pla pơjing. Mơ̆ng jơlan hơdră hrŏ trun ƀun rin, neh met wa ƀu kơnong hơmâo djru bơwih ƀong đôč ôh mơ̆ ăt pơtô ba abih bang, mơ̆ng boh thâo ngă hmua rông gơnam truh kơ jŭ yap ngă bruă hiư̆m pă kiăng hơmâo:“Anom bruă Djuai ania hăng Tơlơi đăo ngă hrŏm hăng Anom bruă hmua, Anih pơtô Kĭ thuâ̆t bơwih bruă Ngă hmua hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm boh să sem lăng abih bang, pơtŏng glăi, ruah mă djơ̆ pô kiăng djru. Laih dong mă tơlơi pơgôp hiăp kiăng pơsit djru phun hơget, rông djuai hơget hăng akŏ pơdong grup krăp lăng. Biă ñu, gơmơi djă tơngan črâo bruă kơ rim sang anŏ, pơhlôm tơlơi djru đĭ kyar, ba glăi boh tŭ yua sit kơ neh met wa”.

Dak Nông jing tơring čar čư̆ siăng dŏ tơnap kơtang biă ƀơi kual Dap Kơdư. Tơring čar ră anai hơmâo rơbêh 695.000 čô mơnuih, amăng anun 1/3 mrô mơnuih jing mơnuih djuai ƀiă, hơmâo 45 phung djuai ania phara. Ngă tui jơlan dêh čar hrŏ trun ƀun rin kjăp kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă rơwang thun 2021-2025, tơring čar Dak Nông hơmâo Kơnuk kơna djru ba giăm 900 klai prăk pioh ngă hơdôm kơčăo bruă hrŏ trun ƀun rin hơđong, kah hăng: Djru man pơkra anih anom, jơlan nao rai, bơwih ƀong, pơđĭ tui hơbô̆ bruă hrŏ trun ƀun rin; djru pơkra gơnam; djru lăng ba tơlơi suaih pral; sang dŏ hăng bruă mă...

Yă Tôn Thị Ngọc Hạnh - Kơ-iăng khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Dak Nông pơsit, mơ̆ng hrơi ngă tui jơlan hơdră anai, kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ƀơi Dak Nông pơplih tui laih, mơ̆ng sang hră, ia jrao, jơlan nao rai truh kơ tơlơi hơdip mơda neh met wa. Mrô sang anŏ rin kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă dŏ glăi 2,99%, hrŏ trun 4 wơ̆t pơhmu hăng akŏ bruă yua Jơnum min pơ ala mơnuih ƀôn sang tơring čar ba tơbiă hlâo kơ rơwang bruă. Amăng hrơi blan pơmut hrŏm tơring čar hăng bruă Kơnuk kơna kĭ pơsit rơwang dua (2025-2030), yă Tôn Thị Ngọc Hạnh hơmâo tơlơi rơkâo đĭ:“Tơring čar Dak Nông ră anai ăt dŏ lu tơnap tap, laih anun bruă mơnuih ƀôn sang tơbiă anăn ƀun rin aka ƀu hơđong ôh. Yua hnun, amăng rơwang bruă tal 2, lơ̆m tơring čar pơmut hrŏm amra hơmâo tơlơi pơplih phrâo, jơlan hơdră amra hơmâo lăng ba ngă dong mơn. Tŏ tui tơlơi truh kih mơ̆ng tal sa, jơlan hơdră amra đĭ kyar kjăp phik hloh, djru neh met wa ƀu kơnong huăi rin rơpa đôč ôh ăt dưi ngă pơdrong hăng hơdip dơnap hloh”.

Jơlan hơdră hrŏ trun ƀun rin ƀơi Dak Nông glăk ba glăi boh than rơđah biă, yua tơlơi gum djru, krăp lăng klă mơ̆ng ƀing apăn bruă hăng hơdră “djă tơngan pơtô bruă”. Hơdră djru djơ̆, tơphă, hrŏm hăng tơlơi gir run mơ̆ng mơnuih ƀôn sang, bruă hrŏ trun ƀun rin ƀơi Dak Nông glăk kjăp tui, jing phun atur kiăng pok pơhai tŭ yua amăng rơwang tŏ tui lơ̆m Ping gah hăng Kơnuk kơna djru ba dong mơn./.