Ngih dak si nhi đồng 1 (TP.HCM) mhe săm rêh du hê mon 12 năm deh (gŭ n’gor Trà Vinh) geh hao duh rtoh luh mham rih mbăn nkre duh rtoh luh mham rih trong proch, rung mham. Nai dak si Phạm Văn Quang-Kruanh khoa Hồi sức tích cực, Ngih dak si Nhi đồng 1 an gĭt, aơ lah nuĭh ji duh rtoh luh mham rih yor roh mham trong proch mbăn, êng đah âk đah nău way hao ndal yor khuch klơm, leh. Lah mô lăp ngih dak si ngăch, kon se geh khĭt dŭt âk.

Ji duh rtoh luh mham rih ƀư kŏt mham jêng mon bu ur geh rung mham âk. Tal 2 lah yor kon se geh duh rtoh luh mham rih jêng mpôl hên ƀư nội soi săm ngăch. Nu nău duh rtoh luh mham rih lam hvi jêng gâp knŭng rdêl trong mham ta ăp ntŭk luh âk, hôm ăp ntŭk êng hôm e luh, nsrôih bơm dak si gay kơl nkân tay. Jêh nĕ mpôl hên rgum nchroh đah Ngih dak si Huyết học n’hanh truyền máu gay ƀư chuh dak si rơh mhe kơl an kŏt mham tay.

Ngih dak si Nhi đồng Nkual ƀon têh mhe ngăch săm du hê mon 5 khay deh geh duh rtoh luh mham rêh mbăn, kŏt choăl mham hô. Bah năp nĕ, mon geh duh hô  3 nar, dơi nchroh uănh nđôi jâng ty mbung ta ngih dak si săm êng. Tât nar tal 4, bôl lĕ bah oi duh, kon se lêt pal, mham nchoăt mô ngăch, hok dak ônh, mô uĕh trong mham mbăn. Knơm săm dŭt n’hâm ntop đah dak bah ndrăt, ăp chế phẩm mham n’hanh ntop kơl nsôr, jeh 3 nar, kon se lĕ bah nău klach.

Nai dak si Nguyễn Minh Tiến, Groi Giám đốc Ngih dak si Nhi đồng Nkual ƀon têh an gĭt, nău aơ lah mbơh njrăng lor mpeh nu nău duh rtoh luh mham rih ta kon se jêt.

He an njrăng na nao, nai dak si ntĭnh nuĭh ji geh ăp nău ntoh ntĭt nsa ji ndŭl, ji uh ji ol, luh mham muh, mham sêk, jâng ty nđik, bôk rngok mô uĕh, kon se bĭch du ntŭk mô pâl, hok luh mham, hăn ăch ônh. Gay njrăng, geh ăp nău ntoh aơ an ndơ̆ kon se tât dâl ngih dak si, n’ăp nuĭh ji nuĭh têh.

Ta Ngih dak si Nhi đồng 2, rnoh nuĭh ntưp duh rtoh luh mham rih lăp ngih dak si lĕ hao rlău 2 tơ̆ nkôp đah pơh bah năp. Yuh Nguyễn Thị Lan, dôl mât kon se ta Ngih dak si nhi đồng 2 an gĭt, lĕ 3 kon jay yuh geh ntưp duh rtoh luh mham rih da dê:

Jay oh geh du mlâm yăng dak ma khay mih, kon se gŭ ta jay âk mô geh hăn bah dih. Kon bôk năp gâp mô mĭn lah duh rtoh mham rih. Tât nar tal 2 uănh năl mham ri ntôn duh rtoh luh mham rih. Âk kon se bah kơi aơ saơ ntôn lah duh rtoh luh mham rih.

Tĭng trong groi nđôi ji tâm ntưp bah TP.HCM, bah bôk năm tât aƀaơ renoh nuĭh ntưp duh rtoh luh mham rih Dengue lĕ hao âk nkôp đah rơh aơ năm 2024 (hao bơi 4000 nuĭh). Ăp ngih dak si lĕ djôt dơn bơi 300 nuĭh ji mbăn (tâm nĕ rlău n’gul lah bah ăp n’gor, nkual ƀon têh êng ndơ̆ tât săm ngăch). Aƀaơ nkual ƀon têh mô hŏ kơp dơn nuĭh khĭt yor duh rtoh luh mham rih.

N’gâng kan dak si nkual ƀon têh Hồ Chí Minh mbơh lor, âk ntŭk bah ji duh rtoh luh mham rih ntơm hao ta n’gul khay 6 n’hanh nchrăp mbra jŏ tât lĕ khay 10 ăp năm. Gay njrăng rdâng nuh srê, n’hŭch khĭt nuĭh, ăp rmôt kan, nsum mpôl n’hanh lĕ nuĭh ƀon lan ƀư tĭnfg ăp trong njrăng n’gang, duh rtoh luh mham rih Dengue.

Nău kan dak si kuăl jă ăp nuĭh ƀon lan nchrăp lor ƀư tĭng ăp trong njrăng ji na nao. Na nê̆, an kŭp ăp ndơ dŏng n’gâr dak dŏng, rgum n’hanh jăng lơi ăp ndơ dơi n’gâr dak dŏng geh tăp hoai dak, gri nkao, pông ndeh ơm.

Ƀư tĭng răk kloh ntŭk ntô wăr jay, mbuh ntu dak mŭr, bĭch kăt mŭng, dŏng gri krih, kem mô lah mpêh ntru măch. Rnôk geh nău ntoh duh, an tât dâl ngih dak si gay but uănh n’hanh săm, mô an săm êng ta jay./.