
Gô̆ lŏn mơng djuai ania Bahnar anŏ phara ƀu lu ôh, kač rup ăt tui hluai mơn, mah man pơkra hrŏm samơ̆ ƀu hrŭp lơi. Samơ̆, anŏ ngă ñu yôm phara ƀing ta juăt ƀuh hloh anun lĕ gô̆ lŏn jŭ lăng hiam biă mă. Ayong Nazam Hasharim, tuai čuă ngui mơng dêh čar Malaysia hok mơ-ak biă mă lơm man gô̆ lŏn hrŏm, ñu brơi thâo: “Ñu ƀuh, ñu pơmĭn anai lĕ hơdôm gô̆ lŏn mơng đưm đă ră hlâo. Lăng ñu hiam hăng jê̆ giăm kar hăng ƀing adơi amai man gô̆ lŏn ƀơi anai. Ñu man ha mông mơ̆ dưi man pơkra sa boh gô̆ lŏn anet tui anai. Ñu ăt ƀuh phara mơng lơm ƀing gơñu pơkra yua ƀiă gơnam. Man pơkra ăt phara pơhmu hăng ñu ƀuh hlâo anun”.

Neh Y-Khel dŏ ƀơi tơring glông Kon Braih, tơring čar Kon Tum brơi thâo bruă man gô̆ lŏn mơng mơnuih djuai ania Bahnar ăt aka ƀu thâo mơng hơbin lơi. Ƀing amĭ, ƀing amai juăt ngă bruă anai amăng bơyan phang ƀudah lơm rơhông bruă. Man gô̆ lŏn huăi tơnap ôh samơ̆ kiăng tong ten, pioh lu hrơi mông yua anun lăp djơ̆ hăng đah kơmơi.
Lŏn arăng juăt man lĕ lŏn krăi, mơ̆ lŏn arăng klơi mă ƀơi ia krông Đăk T’Băng Giô yua lŏn ƀơi anai ñu ƀlĭu tui tơlơi kiăng. Hlâo kơ klơi mă lŏn, ƀing gơñu juăt ngă yang sa drơi mơnŭ hăng sa čeh tơpai. Drah mơnŭ hăng ia tơpai hơmâo prah hyu jum dar anih klơi mă lŏn hăng kơwưh đĭ yang Prao…Tơdơi kơ lŏn ba glăi, arăng amu krô, tul brơi săn, mă lŏn bơbul kar tơpung. Tơdơi anun, lŏn amăng dưm amăng tông kyâo, tuh ia amăng tông lŏn, peč brơi ñu blĭu …
Bruă man rĭm boh gô̆ lŏn kar kăi soh, man mơng drơi tong krah truh mơbah hăng bruă rơnuč lĕ pơsir gah tlôn. Anŏ yôm phara mơng bruă man gô̆ lŏn mơng djuai ania Bahnar lĕ ƀing gơñu yua sa, dua gơnam pioh man anun lĕ gai kram, akhăn, hla kyâo hăng boh pơtâo.

Yua ƀuh thâo nao kơ gơnam pơkra dar hyu, ƀing đah kơmơi djuai ania Bahnar yua sa hơnal kyâo ƀudah rơsung dưm kŭp trun. Kiăng kơ ngă anih dưm gô̆ lŏn, ƀing đah kơmơi dar hyu drơi pô, dar tui mông dar. Ha gah tơngan man gah rơngiao, ha gah amăng lăm. Man truh mơbah gô̆ lŏn, dar drơi pô tui mông dar. Đa mơnuih man yua akhăn pơsah uă jum dar kiăng lŏn huăi krô.
Lơm man giong mơbah, gô̆ lŏn ba amu amăng ha hrơi laih anun mă pơkra tlôn ñu. Lơm anun arăng dưm gô̆ lŏn ƀơi pha uă pơkra tlôn gô̆ lŏn brơi hiam. Neh Y-Khel brơi thâo bruă uă pơkra kiăng wil hiam rơngiă mông hloh hăng anai lĕ kiăng pơlir hrŏm tơngan rơmuăn rơmĕ, tơkai dar hyu, mơta kiăo tui lăng tong ten dong.
“Lơm man giong, kiăng pơkra ming dong, pioh krô 3 hrơi amăng hơ-ui, yua boh pơtâo wil uă brơi ñu hiam laih anun pơhang ƀơi jơlah apui laih anun kah hăng ba nao čuh amăng apui”.
Ră anai, mơnuih djuai ania Bahnar ăt dŏ djă pioh bruă čuh gô̆ lŏn amăng apui, dưm gah rơngai, ƀơi anih hơgŏm angĭn, dưm dăp djuh sir gô̆ lŏn…Hơdôm boh gô̆ lŏn mơng djuai ania Bahnar djuai Jơlâng pơkra mă amuñ đôč hăng pơdah gru grua phara. Amai Thanh Ngọc, mơnuih mă bruă ƀơi sang pơđok hră tơring čar Kon Tum brơi thâo:
“Gô̆ lŏn ƀơi anai arăng ƀu hơmâo kač rup ôh. Sit biă ñu, mơnuih djuai ania Bahnar pik ia iom pơkra mơng hơđuh kyâo Tnung. Lơm čuh giăm giong, ƀing gơñu mă hơđuh kyâo Tnung ataih săn, añrŭ amăng ia laih anun pik ƀơi gô̆ lŏn, ngă giăm 3,4 wŏt tui anun. Ngă tui anun kiăng gô̆ lŏn jŭ ƀlip hăng kjăp”.

Kiăng dưi man pơkra rai hơdôm gô̆ lŏn hiam ăt bơdjơ̆ nao lu mơta mơn anun lĕ: ayuh hyiăng, anih pơkra, hyuh pơ-iă, hrơi mông, pioh lu mông ngă. Abih bang tơlơi anai ăt mơng tơlơi thâo thăi, tơlơi găn rơgao mơng đưm hlâo kơ mơnuih man pơkra. Neh Y Khel brơi thâo, mah ră anai djop gơnam tam lêng kơ hơmâo arăng sĭ soh samơ̆ rĭm boh sang anŏ djuai ania Bahnar djuai Jơlâng lêng kơ hơmâo ƀiă biă mă ñu hơdôm boh gô̆ lŏn.
“Gô̆ blơi mơng sang čơ tơnă hơbai ƀu jơman kar hăng gô̆ lŏn pơkra mă. Rĭm boh sang lêng kơ hơmâo sa, dua boh gô̆ lŏn tui anai. Gô̆ lŏn yua tơnă asơi điô̆ jơman biă. Ƀudah dưm tơpoi kŏng tơpai, dưm hra, dưm lu gơnam pơkŏn dong. Tui tơlơi phiăn, gô̆ lŏn anai ƀing gơmơi ƀu lui ruh ôh”.
Samơ̆, bruă mơ̆ ƀing mơnuih kar hăng neh Y Khel bơngŏt hloh lĕ ră anai ƀing đah kơmơi hlăk ai djuai ania Bahnar ƀu hor man gô̆ lŏn dong tah.
Gru grua hiam mơng đưm hlâo ngă hiam brơi tơlơi hơdip ră anai, kiăng thâo gru grua hăng pơ-ư ang pran jua pơčeh, tơlơi thâo thăi mơng djuai ania Bahnar, anai lĕ tơlơi kiăng hloh. Kiăng djă pioh gru grua hiam anai, bruă pơtô glăi amăng plơi pla djuai ania Bahnar lĕ bruă djă pioh tong ten hloh. /.
Viết bình luận