
Bơmao ja hơmâo lăng jing sa amăng hơdôm djuai gơnam ƀong glai klô brơi kơ ană mơnuih ta amăng akŏ bơyan hơjan rim thun. Anai jing gơnam ƀong jơman kơtang biă mă, ngă hơmâo pran jua. Bơmao ja čăt ha wơ̆t đôč amăng ha thun, čăt ƀơi anih hơmâo mua dŏ.
Amai H’Lươm Buôn Krông, djuai ania Êđê, dŏ ƀơi ƀuôn Alê B, phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lăk brơi thâo: Lơ̆m hyu ĕp bơmao ja, ta thâo kah mơ̆ng dưi, hŭi kơ pĕ djơ̆ glăi bơmao măt:“Tui hăng mơnuih juăt hyu pĕ bơmao ƀong, bơmao ja juăt čăt ƀơi anih hơmâo mua dŏ đôč. Ta ĕp djơ̆ hă ƀu djơ̆ lĕ kiăng sem lăng, ƀudah klơi lăng lŏn jum dar thâo mơtăm yơh, tơdah ƀuh mua dŏ, anun jing bơmao ja yơh anun”.

Bơmao ja phun ñu añĕ đôč, glông mơ̆ng 3-10cm. Akŏ ñu wil, hăng ngŏ ñu tơthă, hiam pơblao. Phun akha ñu kơñĭ ƀơƀiă. Lơ̆m phrâo bluh đĭ mơ̆ng lŏn, bơmao aka ƀu đah lĕ ñu uai uai, akŏ ñu kop. Samơ̆ tơdơi kơ hơdôm mông, bơmao đah prong kar hăng adŭ, laih anun ñu jing kô̆ laih. Bơmao ja jơman hloh lơ̆m aka ƀu đah, laih anun čăt lu hloh lơ̆m adai hmit pơ-iă hmit hơjan.
Kiăng bơmao ƀăt jơman, ƀâo hiam hloh, amai H’Lươm pơtô brơi tui anai:“Kiăng bơmao ñu mih, jơman, ƀâo hiam tơdơi kơ pĕ glăi pơ sang, ta kiăng hơbai ƀong hlao mơtăm ƀudah ta pioh ñu hơdjă ia hŭi kơ răm brŭ, tui anun ñu ƀu jơman dong tah”.
Hăng anŏ mih mih, ƀâo hiam, bơmao ja juăt hơbai phara hăng lu mơta añăm ƀong kah hăng hna ia rơmă, hơtuk, hơbai añăm, rơyă ngă čăo...lêng kơ jơman soh. Amăng anun, bơmao ja hna ia rơmă yơh ta hơbai amuñ hloh, hơmâo lu mơnuih amuaih ƀong mơn. Amai Nhung Đặng, dŏ ƀơi phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột, Dak Lăk pơtô brơi ƀing ta hơbai añăm bơmao ja hna ia rơmă tui anai:“Bơmao ja tơdơi kơ pĕ, ta kuah hĭ lŏn hlŭ tlep ƀơi phun, rao hĭ hăng ia hra giong anun ta pioh hơdjă hŭi lik, giong anun pioh ia rơmă amăng gŏ, pioh nao aplăng giong anun plĕ nao bơmao, kiăng bơmao ñu mih hăng ƀâo hiam, ta kiăng buh thim aset ngôt hra đôč”.

Hăng lu sang anŏ djuai ania Êđê, bơmao ja hơtuk tom trong phĭ ăt jing añăm ƀong jơman mơn amăng bơyan hơmâo bơmao ja. Lăi pơthâo bruă hơtuk hrŏm trong phĭ, yă H’Yŏk Êñuôl (juăt iâu yă H’Yuôm), dŏ ƀơi ƀuôn Alê B, phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột brơi thâo:“Lơ̆m ta prăp lui djŏp gơnam či hơbai, ta drŏng gŏ, tuh ia pioh nao trong phĭ, pơhăng, tơlang mơnŏng un. Tơdơi kơ anun plĕ nao bơmao ja, ta hơtuk ƀơ ƀiă lĕ ta thăm apui. Tơdơi kơ anun ta hlong hĭ, ñet săn kơmluk, giong anun tuh glăi amăng gŏ, rơyă brơi ñu bluk glăi dong, giong anun buh ngôt hra lăp ƀăt, plĕ nao hla eč dong, tui anun hơmâo laih añăm ƀong jơman kơ sang anŏ”.

Añăm trong phĭ hơbai hrŏm hăng bơmao ja ñu phĭ phit phit mơ̆ng trong, mih mih mơ̆ng bơmao ja, hơmâo tom hăng her her, biă ñu anŏ ƀâo phyŭ mơ̆ng hla eč ngă brơi añăm ƀong ñu ƀăt jơman ƀâo hiam phara ƀu thâo wơr ôh.
Bơmao ja jing gơnam yôm mơ̆ yang brơi kơ ană mơnuih kual Dap Kơdư. Rơnuk anai, lơ̆m glai rưng ataih mơ̆ng plơi, bruă ngă hmua ăt pơplih mơn, anun jing hyu ĕp bơmao ja tơnap mơn. Yua hui đôč mơ̆ng hơmâo, anun nua bơmao ja pơmă biă mă mơ̆ng 300-500 rơbâo prăk/kg tui hluai kơ bơmao ƀu kop hă đah mơn, samơ̆ hơmâo prăk hai ăt ƀu dưi blơi ƀong lơi.
Tơdah hơmâo wan nao čuă ngui pơ kual lŏn anai amăng akŏ bơyan hơjan, ƀing gơyut dưi ƀong lăng mơn añăm bơmao ja, kiăng thâo anŏ ƀăt jơman ñu hiư̆m pă mơ̆ng djuai añăm ƀong hơmâo mơ̆ng glai rưng./.
Viết bình luận