
Tơdŭt vâi hmâ pro ing kái kơpôu đâi ki kân, cho kuăn kiâ ki hiăng hmâ ƀă tơdroăng rêh kâ ối dêi kuăn pơlê, ƀă tơdroăng pêi chiâk pêi deăng ƀă tơdroăng loi tĭng dêi vâi krâ-nhŏng o. Tung nâl dêi hdroâng Rơđế tối “Ki” cho “Kái”, “Pah” cho “Kơdât”. Mơngế ki hlŭm kái kơpôu, cho Tơdŭt mê âi vâ pơhlêh tơdrá prŏng prông mê kô xúa hơ’ngrăng kŏng pêa pá hơ-ếo vâ kơdât a pơlôu ki kŭm, kơpeăng kŏng pa hơ‘vá kơdât a pơlôu ki kân, ing mê khoh chiâng ai idrâp chuât ki prŏng lơ prông, chuât xơtó ro.
Vâ khoh chiâng ai tơdrá kái kơpôu ki hơniâp ro, vâi krâ hdroâng Rơđế athế tơkâ luâ ton khế hơnăm tung tơdroăng mơjiâng pro ki rơhí rơhó ƀă mơjế tiah kố tiah mê, pơkal athế hlê plĕng ‘na tơmeăm ƀă kih thuât ki chal vâi krâ rơxông hdrối nah hiăng hmâ hnê ‘măn ăm. Vâi hmâ rah xo kái kơpôu ki kân, krá kâk, ôh tá tro tơhneăng, klêi mê, xut i krúa, pong pro pơlôu tung dế ƀă chiâng ai kơbong trŭm ki chía kân. Pôa Y Dăk Niê, ối krếo cho Pôa H’Ñăm, ối a ƀuôn Sŭt Mđưng, cheăm Čư Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak tối, tơdroăng ki vâ pro chiâng idrâp ro a kái kơpôu mê, kal athế pơtâ pơxế, cho kế ki hlŭm ƀă kơlá lơ loăng a tíu ki vâ hlŭm a rơkong.
Vâ pro klêi môi to kái kơpôu ki chiâng hlŭm ai tơdrá, ôh tá xê to lĕm mơnâ mâ ngăn, mê, athế ai kơbong ki chuât chhâk xơtó tơdrá troh tâ tá kong kế, ngo ngối, ing tơdrá dêi tuăn loi, i hiâm tĭng. Pôa Y Dăk Niê ai tối tiah kố:
“Drêng á dế ối tơxĭn nah, á hmâ hlo mâu vâi pôa, vâi meh tí tăng lăm chiâ xo rêi loăng ki kân vâ pro kế ki hlŭm, la kế ki vâ hlŭm a kái kơpôu mê vâi xuân ối chiâng pro ƀă kơlá, vâi tơ’môe pêa ko kí ‘nhíu dêi kái kơpôu pơkrêa ƀă pêt xot. Chal vâi krâ nah, vâi hmâ hlŭm kái kopôu a chiâk deăng, ôh tá khoh hlŭm tung pơlê. Nôkố, xua pơkal athế hnê hriâm ăm kuăn cháu tung pơlê, mê khoh chiâng ai tơdroăng hlŭm kái kơppou tung pơlê cheăm tiah nôkố”.

Idrâp ga ôh tá pơ’lok pơ’lâ hên môi tiah chêng, xuân ôh tá xê rơnguâ, chôa ‘lâng môi tiah rơvŏng hlŭm, mê idrâp dêi kái kơpôu ga hmâ prông, chuât chhâk xơtó, mơhno tơdjâ i hiâm toi dêi tơnêi, dêi loăng nhâ ƀă dêi khía pro tơdjâk, lân rơdâ ó rơdêi pơla tung kong kế, ngo ngối, môi idrâp chuât ki kỉp krih, rế mơhno tối tơdroăng ki ó dêi kong kế, rế môi tiah tơdroăng ki hmâ dêi loăng nhâ.
Tung mâu roh ki rơkâu xối ăm rui ki krip tơviah, kái kơpôu châ ngăn cho idrâp ki vâ rơkâu xối, tơpui tơno ƀă khu xeăng, idrâp ki rơkâu pâ tơdroăng ivá châ chăn, ƀă trâm tơdroăng pon mơhúa, tơdroăng ki mo lĕm ăm khu rui ƀă pơlê pơla. Idrâp Tơdŭt mế ối cho idrâp tơkŭm krếo dêi khu kuăn pơlê, idrâp tối tơbleăng ki ai tơmối ki kơnía git ta troh a tơdroăng ki tối tơbleăng ‘na xâu xía ing kong ilâng trâu hơngế, tâi tâng mâu tơdroăng mê châ mơ’no troh a idrâp chuât ki tơviah xêh mê.
Pôa Y Dŭ Êban, ối krếo cho Ama Đam, ƀuôn Sŭt Mđưng, cheăm Čư̆ Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi tơ’nôm:
“Á châ tơmâng mâu vâi pôa roh nah hơ’muăn tối, roh chal vâi krâ nah, mơngế Rơđế hlŭm Tơdŭt tung 2 tơdroăng ki kal ga krih tơviah ‘nâng. Ki má môi, tung mơdâm kiâ dêi mơngế ki kro má môi tung pơlê hiăng châ tơkŭm po leh rơkâu ƀă kơpôu, hlâ drêng hiăng luâ 70 hơnăm. Ki má péa, cho ngế ki hiăng châ rơkâu xối rơtế ôu kâ plâ khế ƀă kơpôu ƀă châ pro môi to tăng loăng ki xŏn. Drêng rơkâu xối tơdah xo tăng loăng kô hlŭm Tơdŭt tối pơtâng ăm vâi krâ-nhŏng o, tối tơbleăng ăm tơdroăng ki hơniâp ro ăm pơlê pơla”.
Tơdroăng rêh ối a kơphô̆ pơhlêh nếo, tíu ki ăm idrâp Tơdŭt ki krih tơviah kố rế hía rế vâ hía lôi. Ƀă mâu jâ pôa ki hiăng krâ hiăng kơtê i hiâm, túa mơjiâng pro Tơdŭt dêi mơngế Rơđế dế rế pá u hlo. Pôa Y Trinh Êban, ối krếo cho Pôa Yuôm, ối a ƀuôn Sŭt Mđưng, cheăm Čư̆ Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi:
“Vâ mơjiâng pro Tơdŭt kố cho tơdroăng ki pá ó khât, bú ai to mâu ngế ki hiăng krâ, hiăng hên hơnăm mê nếo hlê plĕng, nếo ‘nâi, chiâng bro mơjiâng, mâu vâi hdrêng, hơnăm ối nếo ôh tá chiâng pro. Dế nôkố, tung pơlê pin ôh tá ai kơbố chiâng pro Tơdŭt xếo, mâu pơlê ki ê xuân bu ối to lâi ngế tê. Dế nôkố, bu ai iâ ngế tê ki ối xúa Tơdŭt vâ hlŭm tung hâi leh mơdĭng mê, tối tơbleăng ăm tơmối ôm hyô”.
Pơtối rak vế Tơdŭt cho hiâm mơno ki tô tuăn dêi mâu vâi krâ a pơlê cheăm dêi hdroâng Rơđế. Pơtối rak vế Tơdŭt ôh tá xê to tơdroăng ki rak vế tơmeăm hlŭm, mê ối cho tơdroăng ki rak vế môi tơdroăng ki kal, môi tơdroăng ki loi tĭng, khôi túa lĕm tro ki krê xêh, vâ mâu tơdroăng hơ’muăn tối ‘na pơlê cheăm, ‘na tơdroăng rêh kâ ối dêi mơngế Rơđế đi đo châ hơ’muăn tối tung tơdrá ki chuât prŏng prông mê.
Viết bình luận