Kơxêt klôa châ ngăn cho môi tung mâu kế kâ ki chiâng xêh tung kong, kong kế hiăng chôu ‘măn ăm kuăn mơngế apoăng rơnó mê hngê rêm hơnăm. Kố cho tơmeăm ki kơhiâm má môi, ai hên trếo kơhiâm. Kơxêt ki kố bu ai môi xoh tung hơnăm a mâu tíu ki ai tơkĕn.

Nâ H’Lươm Ƀuôn Krông, hdroâng kuăn ngo Rơđế, ối a buôn Alê B, bêng Êa Tam, Pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi: Drêng lo lăm tăng kơxêt klôa, kal athế kơnó i nhên vâ hluăn ing tơdroăng ki tro kêi kơxêt kăm, ki ai trếo ‘mêi.

“Tiô tơdroăng hlê plĕng dêi mâu ngế ki lăm kêi kơxêt, mê kơxêt klôa bu ai to a mâu tíu ki ai tơkĕn, ai kơmú rêh ối. Tơdroăng ki lăm tăng hlo lơ ôh mê bu kal ai tơdroăng ki lăm ngăn i nhên, po, chiâ tơnêi tâ tá, tâng hlo ai kơmú tung tơnêi, kơxêt ki mê cho kơxêt klôa”.

Kơxêt klôa ki chiâng xêh tung kong kông ga rơtăng, xŏn ing 3 troh 10cm. A kối kơxêt mê ai ko tơvó, pá pêng kối ga tơbăng, rơmuăn. Xiâm kơxêt ki mê ga vâ tri trĭng. Kơxêt ki kố klêi kơ’nâi xiâm lo hmŏng ing tơnêi, ko ga ta hâi teăm tơhnhâ, ko kơxêt ai mơngiơk prâp, tu ko kut vêh ngi ’nâi, ngăn môi tiah hlá tu ki tá hâi tơhnhâ. La bu to lâi chôu kơ’nâi mê, kơxêt hiăng tơpo ngăn môi tiah hlá tu ƀă pơhlêh mơngiơk rơbông. Kơxêt klôa ki kơhiâm má môi drêng ko ga tá hâi teăm tơhnhâ ƀă huăn hên drêng kong mêi râ kân.

Vâ khoh châ rak vế ki kơhiâm, hơ-iâ dêi kơxêt klôa drêng nếo kêi xo mê, nâ H’Lươm ai tối tiah kố:

“Vâ kơxêt tâ ki hơ-iâ, kơhiâm ga, klêi kơ’nâi kêi kơxêt ing kong, athế pế pơchên hlối, tâng ôh, tơkôm ăm ga i xĭng ‘nôi vâ pôi tá phôk, ah ga kô ôh tá kơhiâm xếo”.

Ƀă tơdroăng ki hơ-iâ, kơhiâm tâ xú hŏm lĕm mê, vâi krâ hmâ pế pơchên kơxêt klôa môi tiah kơ-óu, khó, pế kơchâi têa, pế rơhé ƀă hên túa pế pơchên ki ê pơrá kơhiâm ƀă dâi lĕm ăm ivá. Tung mê, kơxêt klôa cho kế kâ ki tơ’lêi vâ pế pơchên, hên ngế rơhêng vâ kâ. Nâ Nhung Đặng, ối a bêng Ea Tam, pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi ‘na túa ki kơ-óu kơxêt klôa tiah kố:

“Klêi kơ’nâi kêi kơxêt ing kong, athế kúa tah i hrâ tơnêi ki krêa a kơxêt, xếo ƀă têa ăm i krúa klêi mê, lôi ‘măn ăm ga i xĭng ‘nôi, klêi mê, lếo   têa rơmâ a hdro keăng, chiê plăng, xit i hdrê hdrêng râm ahdrối tung têa rơmâ ki dế tô mê, vâ pro ăm kơxêt tâ hơ-iâ, xú hŏm, klêi mê, nếo râm po, ƀôt ngot, hăng, plăng, kơtĕm”.

Hên rơpŏng hngêi dêi hdroângu Rơđế, kơxêt klôa pế ƀă trŏng xăng xuân cho môi tung mâu túa kế kâ ki kơhiâm. Tối ‘na tơdroăng ki pế kơxêt ƀă trŏng xăng, jâ H’Yŏk Êñuôl, ối krếo cho Jâ H’Yuôm, ối a Ƀuôn Alê B, bêng Ea Tam, pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột tối ăm ngin ‘nâi:

“Drêng hiăng hbrâ tŭm mâu kơxêt, po hăng plăng kơtĕm, mê pin chat hdro a kơnoh on, râm trŏng xăng, hăng, kơxêng chu kơbâng. Kơ’nâi mê, râm kơxêt klôa ki hiăng xếo krúa lôi ăm ga i xĭng têa ‘nôi, pế tơ’nôm môi iâ klêi mê, tơpâ on gas. Klêi mê, nếo râm mâu tơmeăm ki ê, mơdiê ăm mâu tơmeăm ki mê i li, tơmot dêi pó, klêi mê, râm tung hdro nếo, pế ăm i chên, râm po hăng plăng kơtĕm, mơ’nui râm êi, drêng hiăng chên mê kô hiăng ai kế kâ ăm dêi rơpŏng hngêi i kâ”.

Kơchâi trŏng xăng pế tơvât ƀă kơxêt klôa cho kơchâi ki kơhiâm, ki hơ-iâ dêi kơxêt klôa, tơmot ƀă hăng dêi hăng, hlá êi ga kô pro xú hŏm, chiâng kơchâi kâ ki pro chiâng kơhiâm ó khât, drêng hiăng kâ môi xoh kô pơtối rơhêng vâ kâ nếo.

Kơxêt klôa cho môi kế kâ ki kơhiâm, hơ-iâ ki kong kế hiăng chôu ‘măn ăm tơnêi tíu kơpong Tây Nguyên ki ai hên tô ƀă khía kố. Nôkố, drêng kong hiăng hơngế, tơdroăng ki pêi chiâk pêi deăng xuân hiăng xúa kơmăi kơmok, xua mê, tơdroăng ki tăng kêi kơxêt klôa xuân pá. Xua ôh tá xê hlâu, yă kơxêt klôa kơnâ sap ing 300 rơpâu liăn troh a 500 rơpâu liăn cho kơxêt ki hiăng tơpo, la ai tíu ‘nâ meluâ ai liăn hên xuân ôh tá ai kơxêt vâ rôe.

Tâng toh chôu lăm troh a kơpong tơnêi tíu kố a rơnó mê hngê, tâng mơhúa pó kô châ kâ kơxêt klôa ki kơhiâm, ing mê, kô châ kâ kơchâi ki ai trếo kơhiâm dêi kong kế, ngo ngối.