Ta thôn Vinh Hà, xă Ia Blang, nkuăl Chư Sê, mir sầu riêng hvi 7ha bah wa Nguyễn Trọng Dũng ntơm pĕ bôk yan. Wa an gĭt, knơm kơt dŏng trong tăm n’hanh mât chăm hữu cơ, wa nchrăp yan aơ pĕ 80 tấn play, hao 30% nkôp đah năm e. Nău ƀư wa Dũng răm lơn uĕh kah ndơ dơi hao na nê̆.

Sầu riêng năm aơ bah rnăk wâl gâp dŭt uĕh, nuĭh rwăt âk tât mir dâl. Rnôk aơ kônh wa nchăm rnoh khlay dŭt âk, khlay 65.000 prăk tât rlău 70.000 prăk. Yơn gâp ri an đêt nar tay, ndơ rnăk wâl jêng geh sa mô geh roh dơm, tât lvang mhe nchăm du tơ̆ lah koh dâl lah dơh ngăn.

Nô Rơ Châm Uy ta ƀon Phung, xă Ia Mơ Nông, nkuăl Chư Păh tăm 100 tơm sâù riêng ntil Ri6 n’hanh Thái tĭng tâm di VietGap 3 năm hôm. Nău dôl rhơn lah tâm yan play bôk năp, mir sầu riêng bah nô lĕ dơi nuĭh rwăt chăm khlay 65.000 prăk/kg, đah rnoh geh nklăp 3 tấn play. Jêh rnôk nkŭp prăk dŏng, nô Uy nchrăp geh nklăp 140 rkeh prăk.

Gâp tăm sầu riêng tĭng di ntrong ƀư VietGap, dơi tiăr nti kỹ thuật tăm n’hanh mât chăm tơm, dŏng phân poh hữu cơ n’hanh dak si sinh học rdơn an hóa học, uĕh an ntŭk ntô kơt săk soan kon huĭh. Bôl mhe yan pĕ bôk rah yơn mpŏng ăp năm bah kơi aơ săk geh n’hanh rnoh ndơ mbra âk, sầu riêng tâm di mbra geh tăch peh geh âk.

Ta mir sầu riêng Quốc Ân, ta thôn Phú Mỹ, xă Ia Băng, nkuăl Chư Prông, mô nar yan sầu riêng ăp nar aơ dŭt n’hâm âk. Nô Dương Ái Quốc, tơm ntŭk, an gĭt:

Mir sầu riêng du nar pĕ nklăp 15 tấn 20 tấn play, ăp mir uĕh khlay tăch bah 65.000 prăk tât 72.000 prăk/kg. Hôm ăp mir mô uĕh lơn ri khlay tăch bah 55.000 prăk tât 65.000 prăk. Aƀaơ uĕh kah bah sầu riêng Thái Lan ta Gia lai dŭt đăp mpăn, đah rnoh khlay rwăt kơt aƀaơ ri nuĭh tơm mir geh prăk âk.

Aƀaơ hin, lam n’gor Gia Lai geh nklăp 8.200ha sầu riêng, rgum ta ăp nkuăl kơt Ia Grai, Chư Sê, Chư Pưh, Đak Đoa, Mang Yan, Chư Prông, Đức Cơ... Săk geh rĭng 14,8 tấn/ha. Tâm rnoh nĕ, nklăp 5.000ha dôl tâm lvang play, nchrăp ndơ geh lam n’gor geh 75.000 tấn.

Lơn lah, Gia Lai lĕ dơi pă 54 mã mrô nkual tăm đah dĭng lĕ rnoh neh bơi 1.300ha, kơl sầu riêng ta ntŭk tăch n’gluh an âk ntŭk tăch têh kơt Trung Quốc, Hoa Kỳ, New Zealand, n’hanh Úc. Tât năm 2030, n’gor rƀŏng pơk hvi rnoh neh sầu riêng hao 10.000ha, đah nău ŭch ndâk njêng mã mrô nkual tăm an 10ha n’hanh kơt dŏng tâm di VietGAP gay tŏng ăp nău ŭch tăch n’gluh. Wa Trần Xuân Khải, Chi cục trưởng Chi cục Tuch tăm n’hanh dak si tu ndrŭng tơm tăm n’gor Gia Lai mĭn lah.

Jêh uănh nđôi na nê̆ sầu riêng bah Gia Lai môhŏ geh ntưp kim loại jâk. Nĕ lah nău uĕh yor nkual neh mhe tăm. Aơ lah du nău dơh yơn lah mô dơi thơ tha. Nău kan mbra ntrôl dăng tay trong kan tâm rgop đah ăp ngih pah kan way kan n’hao uĕh nđôi groi uănh ăp nkual tăm ntŭk tâl dŭng ta lam n’gor, tă bah nĕ ntĭm, ntop kơl ăp rmôt kan êng nuĭh, ntŭk ê nkra n’hanh nuĭh ƀon lan gay bah nĕ đăp mpăn nău joi tu tơm ndơ̆ ntŭk tăch ndơ tâm dak kơt tăch n’gluh đŏng./.