Ưh kơ jô̆ ‘năr tŏ dăh mă ‘mi, mŏ Ma Rương, Kơdră vei lăng Hơp tak xăh Mơmur rong hơdrông Đạ M’rông, xăh Đạ M’rông, apŭng Đam Rông, dêh char Lâm Đồng hơnơ̆ng đei măt tơtom mưh dôm ŭnh hnam pơtăm mơmur rong hơdrông lơ̆m xăh athei roi tơƀôh, tơgŭm. Ma Rương roi tơbăt, lăng ƀôh pơtăm mơmur rong hơdrông hơnhăk ăn iŏk yua sơđơ̆ng, kĕ tơgŭm kon pơlei klăih đơ̆ng dơnuh hin, kơna sư hlôi dơ̆ng iŏk pơjing Hơp tak xăh păng krao hơvơn lơ bơngai vang jang. Đơ̆ng lăp 1,2 ŭnh hnam rong iĕ le kơ grŭp jang hơdai, truh dang, Hơp tak xăh hlôi tơiung đei 9 ‘nu vang jang păng dôm jĭt ‘nu kon pơlei lơ̆m tơring vang jang.

Mŏ Ma Rương ăn tơbăt, ‘long mơmur tơ̆ Đạ M’Rông bluh jing ‘lơ̆ng, kă jă tơpu ‘noh sơđơ̆ng tơ̆ kơsô̆ măk đơ̆ng 180.000 - 200.000 hlak jên 1 kĭ kơna bơngai pơtăm mơmur hlôi klăih đơ̆ng dơnuh hin. ‘Nâu jĭ tơdrong jang hơnhăk ăn tơdrong jang sa sơđơ̆ng đunh đai vă hơtŏk tơiung mŭk drăm ŭnh hnam.

“Iŏk yua mŭk drăm hơnhăk ăn tôch kơ lơ, pơm iŏk yua sơđơ̆ng, tơchă ăn tơdrong jang, hơtŏk dơ̆ng iŏk yua ăn kon pơlei. Tơdrong jang pơtăm mơmur rong hơdrông dang ei kŭm tôch kơ ƀônh, nhen iŏk yua đei bơngai jang tơ̆ tơring, hơioh păng kră gơh vang mơ̆t jang ngăl. Mŏ oh drŏ kăn lơ̆m grŭp ‘noh pơma dơnuh hăm băl găh ki thuơ̆t, trong vei lăng, trong rong đang kơ ‘noh tơgŭm băl. Hơp tak xăh ‘noh pơtruh pơvih ăn găh pơm tơlĕch choh jang sa, pơtho tơƀôh ki thuơ̆t pơtăm mơmur rong hơdrông, tơgŭm ki thuơ̆t pơtăm păng vei lăng. Jô̆ păh lăp rim sơnăm tă kơ pơih đei 1 lăm pơhrăm vă pơtho tơƀôh kơtă tơdrong  jang ăn kơ dôm ŭnh hnam kon pơlei ‘nao mơ̆t jang”.

Jĭ 1 ŭnh hnam hlôi găh ŭnh hnam dơnuh hin, dang ei ŭnh hnam mŏ Liêng Jrang K’ Brao, plei Đạ Tế, xăh Đạ M’Rông, apŭng Đam Rông, đĭ pơđom đei jên, răt đei bơ̆n gre, tơmam kăl pơm lăp hăm ‘meh vă oei sa rim năr. Mŏ Liêng Jrang K’ Brao tơroi, ‘noh jĭ gơnang đơ̆ng pơtăm mơmur rong hơdrông. Ƀơ̆t ‘nao mơ̆t jang sư tôch kơ bơngơ̆t ưh kơ băt kiơ, mă lei gơnang đơ̆ng tơdrong pơtho tơnăp đơ̆ng mŏ oh lơ̆m Hơp tak xăh kơna tơdrong pơtăm mơmur rong hơdrông kŭm net net joăt păng gơh kloh klĕch. Rim khei, ŭnh hnam tă kơ đei iŏk yua, mŭk drăm đĭ sơđơ̆ng ngăl:

“Mĭnh ‘măng tơpu hơdrông dang 15 truh 16 năr ‘noh nhôn tĕch đei dang hloh 10 triệu. Pơting hăm năm tơ̆ mir ‘noh ĭnh ƀôh tơdrong rong tơpu hơdrông âu tôch kơ ƀônh păng hơ iơch dơ̆ng. Mă loi ‘noh jĭ tơdrong jang âu ‘noh lăp hăm rim bơngai”.

Kiơ̆ kơ ƀok Kră Jăn Ha Siêng, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Đạ M’Rông, pơtăm mơmur rong hơdrông hlôi jing tơdrong jang sut pơngot tơ jur dơnuh tơ̆ âu. Dang ei lơ̆m xăh đĭ hơtŏk tơiung đei 118ha ‘long mơmur hăm kơhrĕng ŭnh hnam vang jang rong tơpu hơdrông. Kơsô̆ âu đei xăh hơnơ̆ng pơih să hơtŏk tơiung tơ̆ hơnăp kơnh.

“Lơ̆m xăh Đạ M’Rông teh pơtăm mơmur rong hơdrông đĭ hloh 100ha bơih. Pơtăm mơmur rong hơdrông đĭ hơnhăk ăn đei yua lơ, dôm ŭnh hnam hlôi hơmet ‘lơ̆ng đei tơdrong hơrih sa rim năr, răt đei bơ̆n kơmăy kơmŏk vă pơyua lơ̆m jang sa. Dôm ŭnh hnam kŭm pơ̆n pơma dơnuh hŏk pơhrăm băl, đơ̆ng ŭnh hnam âu tơpĭnh băl hăm ŭnh hnam nai. Dang ei kơsô̆ ŭnh hnam dơnuh hin kơ xăh kŭm đĭ tơ jur lơ. Tơ̆ hơnăp kơnh nhôn hơnơ̆ng tơroi tơbăt, krao hơvơn dôm ŭnh hnam hlôi jang đei pơtho tơƀôh ăn kơ dôm ŭnh hnam pơmat vă vang hơdai băl hơtŏk tơiung mŭk drăm ŭnh hnam, tơgop ăn tơring jang tŏk mŭk drăm - tơpôl”.

Kŭm hăm dôm kơloăi ‘long pơtăm, kon tơrong nai, pơtă, mơmur rong hơdrông đei Đam Rông tơmơ̆t lơ̆m tơdrong tơchơ̆t hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl, pơtrŭt kon pơlei tơplih dôm hơgăt teh ‘long pơtăm ưh kơ đei iŏk yua lơ jing pơtăm mơmur rong hơdrông. Ƀok Liêng Hót Ha Hai, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng Đam Rông roi tơbăt, tơdrong tơm hơgăt hơdrin truh sơnăm 2030, teh pơtăm mơ mur hơtŏk tơiung hloh 1.350ha, đei tŏ sĕt hloh 2.500 ŭnh hnam rong hơdrông pơm brai hơnơ̆ng, đei lơ ‘noh jĭ bơngai kon kông.

“Hơtuch sơnăm 2024 âu ki ‘noh kơsô̆ ŭnh hnam dơnuh hin atŭm lơ trong kơ Đam Rông lăp oei pă 7%. Tơdrong hơrih kơ kon pơlei đei lơ tơplih, tơplih đơ̆ng trong sŏng sa, oei sa, jang sa. Sơ̆ kon pơlei năm jang pơtăm jơ mŭl gơnang đơ̆ng yang, đon tơchĕng chă jang sa đei pơyua ăn kơdih, dang ei kon pơlei jang kŭm băt mong răk, băt iŏk yua khoa hŏk ki thuơ̆t, băt pơtăm ‘long rong kon tơrong đei kơjă mŭk drăm lơ”.

Đơ̆ng tơring teh hlôi dơnuh hin hloh kơ lơ̆m teh đak, tơring hơtăih hơtŏ Đam Rông kơ dêh char Lâm Đồng tŏk bŏk ƀrư̆ ƀrư̆ tơplih ‘lơ̆ng. Lui akhan, hăm dôm tơdrong jang mŭk drăm trŏ lăp, trong jang pơcheh hơgei păng tơdrong vang yak hơdai đơ̆ng khŭl kơdră tơring, jăl jang tơ jur dơnuh hin, pơm pơdrŏng trŏ ƀlep đơ̆ng bơngai kon kông tơ̆ Đam Rông gô oei hơnơ̆ng pơih să hloh dơ̆ng lơ̆m dôm sơnăm truh.